Εντουάρντο Ντε Φιλίππο, ένας σπουδαίος Ναπολιτάνος
Ο Ιταλός συγγραφέας και ηθοποιός Εντουάρντο Ντε Φιλίππο [Eduardo De Filippo, Νάπολη 24 Μαΐου 1900, Ρώμη 31 Οκτωβρίου 1984] ήταν νόθο παιδί του μεγαλύτερου ναπολιτάνου πρωταγωνιστή, συγγραφέα και σκηνοθέτη εκείνης της εποχής, του Εντουάρντο Σκαρπέτα και της Λουίζας ντε Φιλίππο, ηθοποιού στο θίασο του Σκαρπέτα.
Όταν στα 11 του χρόνια ανακάλυψε ότι ήταν νόθος υπέστη τρομερό σοκ και η νοσηρή περιέργεια των ανθρώπων γύρω του λόγω της ασυνήθιστης, για την εποχή, περίπτωση, τον έκανε να υστερεί σε ψυχική και πνευματική ισορροπία. Μεγάλωσε στο θεατρικό περιβάλλον της Νάπολης και πήρε το βάπτισμα του πυρός στην ηλικία των 4 ετών σε ένα μικρό ρόλο γιαπωνέζου, στην οπερέτα γκέισα που είχε ανεβάσει ο πατέρας του. Μαζί με τα δύο αδέρφια του Τιτίνα και Πεπίνο δούλεψαν στην δεκαετία του ΄20 σε διάφορα θέατρα και σιγά-σιγά περνώντας από διάφορες δουλειές ως κομπάρσος, σκηνογράφος και διευθυντής σκηνής, έφτιαξε ένα πολύ καλό όνομα σαν ηθοποιός αργότερα σαν καλός συγγραφέας.
Έγραψε κείμενα ποικίλου περιεχόμενου. Το παλιότερο είναι το Farmacia di turno το οποίο εκδόθηκε το 1920 και ανήκει στην συλλογή Cantata dei giorni pari 1. Άλλο σημαντικό του έργο είναι Natale in casa Cupiello 2, το οποίο έγραψε το 1931 για τον θίασο Molinari. Ο Ντε Φιλίππο το 1932, δημιούργησε τον θίασο «I De Filippo» ο οποίος διαλύθηκε το 1944, όταν ο αδερφός του, Πεπίνο ντε Φιλίππο, ακολούθησε καριέρα στον κινηματογράφο.
Ύστερα από μια περίοδο πνευματικής κρίσης εξαιτίας του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και λόγω της απόφασης του Πεπίνο να ακολουθήσει διαφορετική επαγγελματική πορεία, επιστρέφει δυναμικά το 1948 αγοράζοντας το μισοκατεστραμμένο θέατρο San Ferdinando 3, επενδύοντας όλα του τα χρήματα στην ανακατασκευή του. Το θέατρο εγκαινιάστηκε τον Γενάρη του 1954 με το έργο Palummela zompa e vola. Σιγά-σιγά παίχτηκαν τα έργα του στην σκηνή του θεάτρου του, όπως επίσης και πολλών άλλων ναπολιτάνων συγγραφέων.
Πολλά από τα χαρακτηριστικά του θεάτρου του Ντε Φιλίππο ανάγονται στο πολιτιστικό και λογοτεχνικό κλίμα αυτών της μεταπολεμικής εποχής. Υπάρχει εμφανέστατα ένας ρητός νοτιοκρατισμός. Έχει ελάχιστη σχέση με τον σύγχρονό του νεορεαλισμού. Ωριμάζοντας μέσα από μακρόχρονη και σκληρή εξάσκηση ως ηθοποιός, στη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, έκανε θησαυρό εμπειρίας το ναπολιτάνικο θέατρο των Εντουάρντο Σκαρπέτα και Ραφαέλε Βιβιάνι. Η πιο σημαντική γραμμή των τάσεων του, κινείται σε μια κατεύθυνση παραμορφώνοντας οπτικά την ίδια την ζωή. Σε αυτό το σημείο το κωμικό και το τραγικό στοιχείο διαπλέκονται αδιάρρηκτα και η ενδεχόμενη ρεαλιστική λεπτομέρεια, με μια ικανότητα σχεδόν αλάνθαστη, επαναφέρεται στο υπαρξιακό καλούπι που την προσδιόρισε.
Η γλώσσα του θεάτρου του Εντουάρντο ήταν η ναπολιτάνικη διάλεκτος, γιατί όπως έλεγε ο ίδιος δεν μπορούσε να γράψει σε άλλη γλώσσα. Στα ιταλικά θα ήταν σαν να έγραφε σε μια ξένη γλώσσα. Οι ηθοποιοί που διάλεγε ήταν όλοι Ναπολιτάνοι και συνήθως άνθρωποι που είχε δουλέψει πολύ καιρό μαζί τους, είχε δεσμό μαζί τους. Ενώ άφηνε στους ηθοποιούς αρκετή ελευθερία λόγω του ότι ήταν μπασμένοι σε αυτό το είδος της Commedia Dell’ Arte, (χωρίς ωστόσο να έχουν φοιτήσει σε καμία θεατρική σχολή), επέμενε σε ορισμένα πράγματα, όπως να μην παρατραβούν ορισμένα αστεία.
Ο επιτυχημένος συγγραφέας κέρδισε το 1963 το βραβείο «Feltrinelli» 2 για το έργο του Il sindaco del rione Sanità (το οποίο μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση με πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν) και το 1973 με το έργο Gli esami non finiscono mai κέρδισε και το κοινό της Ρώμης, και το οποίο το 1974 του απέφερε άλλο ένα βραβείο. Το βραβείο «Pirandello». Επίσης έλαβε 2 πτυχία τιμής ένεκεν από το πανεπιστήμιο του Μπίρμινγκαμ (1977) και το πανεπιστήμιο της Ρώμης(1980). Το 1981 ανακηρύχθηκε ισόβιος γερουσιαστής της Ιταλικής Δημοκρατίας.
- «Φιλουμένα Μαρτουράνο»
Στη Νάπολη του 1946 ανέβηκε για πρώτη φορά το «Φιλουμένα Μαρτουράνο» με πρωταγωνίστρια την αδερφή του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο, Τιτίνα. Έξι χρόνια αργότερα ο συγγραφέας σκηνοθέτησε το έργο του και έπαιξε ο ίδιος το ρόλο του Σοριάνο στον κινηματογράφο. Το 1964 ήρθε η κινηματογραφική πρόταση του Βιτόριο Ντε Σίκα με τίτλο «Γάμος αλά Ιταλικά», η Σοφία Λόρεν ταυτίστηκε με την Ναπολιτάνα Φιλουμένα και ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι στο ρόλο του Σοριάνο ερμήνευσε έναν από τους ωραιότερους ρόλους της καριέρας του. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1977 Ο Φράνκο Τζεφιρέλι σκηνοθέτησε το έργο του Ντε Φιλίππο στο Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου με μεγάλη επιτυχία. Η τελευταία Φιλουμένα στο χώρο του ευρωπαϊκού θεάματος είναι αυτή της Μαριάντζελα Μελάτο για την Ιταλική τηλεόραση το 2010 σε σκηνοθεσία Φράντζα Ντι Ρόσα.
Η Φιλουμένα Μαρτουράνο, είναι ένα έργο που αποτελεί κορυφαίο δείγμα δραματικής γραφής που εισηγείται το νεορεαλισμό και καθιερώθηκε ταχύτατα, τόσο στο θεατρικό γίγνεσθαι της Ιταλίας όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Στις φτωχογειτονιές της Νάπολης, ο ευκατάστατος έμπορος Ντομένικο Σοριάνο γνωρίζει σ’ έναν οίκο ανοχής τη νεαρή Φιλουμένα. Την ερωτεύεται, την παίρνει στο σπίτι του και της εμπιστεύεται τη διαχείριση του σπιτιού και της επιχείρησής του. Η Φιλουμένα τον υπηρετεί με πίστη και αφοσίωση, αλλά εκείνος δεν τη θεωρεί άξια να γίνει γυναίκα του. Ύστερα από είκοσι χρόνια συμβίωσης, ο Σοριάνο ετοιμάζεται να παντρευτεί μια πολύ νεότερή του γυναίκα. Η Φιλουμένα, που δεν αντέχει πια την αγνωμοσύνη και τις απιστίες του Σοριάνο, παριστάνει την ετοιμοθάνατη, κι έτσι τον πείθει να την παντρευτεί. Όταν όμως ο Σοριάνο καταλαβαίνει το κόλπο, καταφέρνει να ακυρώσει το γάμο. Τότε η Φιλουμένα χρησιμοποιεί ένα ύστατο όπλο, που οδηγεί τον Σοριάνο σε μια νέα θεώρηση της ζωής – κάτι που μέχρι τότε δεν μπορούσε καν να φανταστεί…
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Κυκλοφορεί σε μετάφραση του Καθηγητή Βάιου Λιαπή το βιβλίο «Το Αρχαίο Θέατρο μέσα από τις Πηγές» - 14 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (3) - 11 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (2) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (1) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- Θέατρο του λαού: Ο Καραγκιόζης, η ιστορία του, η σημασία του - 27 Απριλίου, 2024
