Μιχάλης Κακογιάννης: Μην ξεχάσης να λες “καλημέρα”!
Ομολογώ ότι δέχτηκα να σου γράψω αυτό το γράμμα με αρκετή δόση δισταγμού. Πρώτα-πρώτ αντιπαθώ τις συμβουλές “από καθέδρας”. Ύστερα μου είναι δύσκολο να σε αντιμετωπίσω όχι σαν άτομο, αλλά σαν την αφηρημένη συνισταμένη μιας ολόκληρης κατηγορίας νέων, που ο καθένας έχει τη δική του προσωπικότητα και τα δικά του προβλήματα. Η βοήθεια που μπορεί να προσφέρη κανείς στον ηθοποιό είναι απόλυτα σχετική με την ευαισθησία του. Αυτό που θα τονώση τον ένα, μπορεί να’ναι δηλητήριο για τον άλλο.
Θα’ταν εύκολο –και ολότελα άχρηστο– να περιοριστώ σε γενικότητες και να σου αραδιάσω μερικές μεγαλόστομες θεωρίες περί “ταλέντου”, “πάθους”, “ακτινοβολίας” κ.λπ. Αν όμως είσαι ο τύπος που εντυπωσιάζουν αυτού του είδους τα ρητορικά σχήματα, μην προχωρήσης πάρα πάνω. Το γράμμα αυτό δεν είναι για σένα.
Θα προτιμήσω να σου πω μερικές πρακτικές κουβέντες, και θέλω να κοπιάσης λίγο να τις εφαρμόσης στη δική σου περίπτωση, με όσο μπορείς πιο ειλικρινή διάθεση, αυτοκριτικώς. Ίσως, τότε, αυτό το γράμμα να’χη κάποια χρησιμότητα.
Αν διαθέτης εξωτερικά προσόντα, ξεκινάς μ’ ένα θετικό ατού. Άμα υπάρχη και το ανάλογο εσωτερικό αντίκρυσμα, ασφαλώς ο δρόμος σου θα’ναι πιο εύκολος. Αν, όμως, αντιμετωπίζης αυτό το επάγγελμα σαν ένα πολυτελή καθρέφτη, που ικανοποιεί τον ναρκισσισμό σου, πολύ φοβάμαι πως θα μείνης μ’ ένα μοναδικό θαυμαστή: τον εαυτό σου.
Φυσικά, για να γίνης ηθοποιός, σημαίνει πως έχεις μια τάση αυτοπροβολής και γερή εγωκεντρική διάθεση. Τίποτα κακό σ’ αυτά· αρκεί να διατηρής την ισορροπία σου. Αν, όμως, ονειρεύεσαι να παίξης την Ιουλιέττα κι έχεις εμφάνιση παχουλής μικροαστής ή θηριοδαμάστριας, έχεις μπροστά σου πολλές απογοητεύσεις.
Αντί να διοχετεύης τον εγωκεντρισμό σου σε φαντασιώσεις και εξάρσεις αυτοθαυμασμού, χρησιμοποίησέ τον σωστά, γυρίζοντάς τον σαν προβολέα προς τ’ απάνω σου. Αμείλικτα όμως. Και κάνε τον απολογισμό σου. Άρχισε από την εμφάνισή σου. Δεν αποκλείεται να πρέπει ν’ αδυνατίσης, να γυμναστής, να φτιάξης τα δόντια σου, να απλοποιήσης το ντύσιμό σου. Και προχώρα προς τα μέσα.
Προσπάθησε να καταλάβης τι άνθρωπος είσαι. Τι παίρνεις και τι δίνεις στην καθημερινή σου ζωή. Πόσο βαθειά σ’ αγγίζουν τα σημαντικά πράγματα. Τι σημαίνει για σένα αγάπη, χαρά, πόνος; Καλλιέργησε, όσο μπορείς, αυτό που λέμε “συναισθηματική συνείδηση”, γιατί από κει θ’ αντλήσης για τους ρόλους που θα παίζης αληθινά και όχι κατ’ αντιγραφήν από ξένα πρότυπα.
Λίγο ή πολύ, λόγω απειρίας και νιότης, η κλίμακα των συναισθημάτων σου θα’ναι ακόμα άνιση, μουντή ή περιωρισμένη. Πλούτισέ την, πλουτίζοντας τη ζωή σου σαν άνθρωπος – καλλιεργώντας καινούργια ενδιαφέροντα, βαθαίνοντας τις σχέσεις σου με τους άλλους, διαβάζοντας. Έτσι, σιγά-σιγά, θ’ αποκτήσης την απαραίτητη εσωτερική έκταση και ένταση και θ’ αρχίσουν ν’ αποκρυσταλλώνωνται οι αισθητικές σου αξίες.
Το πρόβλημα, όμως, δεν τελειώνει εκεί. Μάλλον εκεί αρχίζει. Εννοώ, φυσικά, τον συνεχή, αιματηρό αγώνα του καλλιτέχνη να συντονίση την ψυχική του λειτουργία με τα εκφραστικά του μέσα. Όπως ο πιανίστας, όση έμφυτη μουσικότητα κι αν διαθέτη, πρέπει να κυριαρχήση στα δάκτυλά του, για να μπορέση να εκφρασθή ελεύθερα, έτσι κι ο ηθοποιός χρειάζεται να μοχθήση, για ν’ αποκτήση τον απαραίτητο τεχνικό εξοπλισμό. Αν πιστεύης ότι εσύ είσαι το “παιδί-θαύμα”, λυπούμαι, αλλά γελιέσαι. Μπορεί να’χης μια ευκολία, μια φυσική άνεση, αλλά, αν ποντάρης εκεί, θα κάψης τα φτερά σου. Το πολύ-πολύ, να γίνης ένα ανδρείκελο της μόδας, που το Κοινό, μια μέρα, θα το κλωτσήση πέρα, για να το αντικαταστήση μ’ ένα άλλο.
Πολλοί μεγάλοι ηθοποιοί ξεκίνησαν με φοβερά κουσούρια, που κατώρθωσαν, όχι μόνο να τα εξουδετερώσουν, αλλά να τα μεταβάλουν σε προτερήματα. Χρειάστηκαν, φυσικά, βοήθεια και καθοδήγηση. Όπως, ασφαλώς, χρειάζεσαι και συ. Τη σωστή, όμως, καθοδήγηση, που θα σου δώση το μέτρο και τον έλεγχο των δυνάμεών σου. Όχι αυτήν, που θα σου επιβάλη μανιέρες και εξωτερικά σχήματα, που κολλάν απάνω σου σαν ξένο σώμα, όπως συμβαίνει, συνήθως, στις δικές μας σχολές.
“Να μην πάω σε σχολή;” θα με ρωτήσης. Και γω, πιστεύοντας ότι μεταξύ δυο κακών κ.λπ., θα σου απαντήσω, να πας. Όχι, όμως, σαν πειθήνιο προβατάκι. Αρνήσου να μιμηθής τις μιμήσεις των μιμήσεων. Πολέμα την ψευτιά και την εκζήτηση. Δούλεψε την άρθρωσή σου, ώστε να αντιμετωπίσης τα ποιητικά κείμενα, αλλά μην ξεχάσης να λες “καλημέρα”. Κάνε τις τεχνικές ασκήσεις κι ακόνισε, όσο μπορείς, τα εκφραστικά σου μέσα, αλλά αγωνίσου να τα υποτάξης οργανικά, στην υπηρεσία τη δικής σου, προσωπικής, αλήθειας.
Αν ο δάσκαλός σου αξίζει μια πεντάρα, θα σ’ εκτιμήση και θα ενδιαφερθή διπλά. Αν όχι, τότε, απλώς δεν θα πάρης άριστα. Έχεις, όμως, ελπίδες να κάνης καρριέρα.
Μιχάλης Κακογιάννης
____________________________________
- Από το βιβλίο “Γράμματα σε νέο ηθοποιό” των δημοσιογράφων Νίκου Α. Μακρίδη και Ν.Θ. Οικονόμου, που κυκλοφόρησε το 1964 από τις εκδόσεις Κούστα. Ήταν “γράμματα” που είχαν δημοσιευτεί στην εφημερίδα “Νίκη”.
The following two tabs change content below.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ
Ο Μιχάλης Κακογιάννης, γιος της Αγγελικής και του Παναγιώτη Κακογιάννη, γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου, στις 11 Ιουνίου του 1921, και σπούδασε Νομική, Δραματικές Τέχνες και σκηνοθεσία στο Λονδίνο. Σχεδόν ολόκληρο το διάστημα που βρισκόταν στο Λονδίνο, εργάστηκε στην ελληνική υπηρεσία του BBC, στην αρχή ως μεταφραστής και εκφωνητής, και αργότερα, σε ηλικία μόλις 22 χρόνων, ανέλαβε τη διεύθυνση της «Κυπριακής Ώρας».
Το 1947, ξεκίνησε την καριέρα του στο Θέατρο της Αγγλίας ως ηθοποιός, γρήγορα όμως τον κέρδισε η σκηνοθεσία και το 1953 ήρθε στην Ελλάδα. Το 1954, με την κινηματογραφική ταινία «Κυριακάτικο Ξύπνημα», ο Μιχάλης Κακογιάννης έκανε την αρχή της διεθνούς σκηνοθετικής του καριέρας. Η «Στέλλα», το «Κορίτσι με τα μαύρα», το «Τελευταίο ψέμα» η τριλογία του: «Ηλέκτρα», «Τρωάδες» και «Ιφιγένεια» και ο «Ζορμπάς» είναι μερικές μόνο από τις ταινίες του που διαγωνίστηκαν και προβλήθηκαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως και απέσπασαν πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Στις ταινίες του συνεργάστηκε με μεγάλους Έλληνες ηθοποιούς, αλλά και με γνωστούς και καταξιωμένους ηθοποιούς της Αμερικής και της Ευρώπης.
Πέρα από τη σκηνοθεσία στον κινηματογράφο, σε εγχώριες αλλά και διεθνείς συμπαραγωγές, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης σκηνοθετήσει πολλές θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει, επίσης, γράψει και έχουν εκδοθεί σενάρια και μεταφράσεις κινηματογραφικών και θεατρικών έργων, ενώ έχει γράψει και στίχους γνωστών ελληνικών τραγουδιών.
Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακροπόλεως, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίσθηκε και για την επίτευξη του οποίου ίδρυσε το σύλλογο «Οι Φίλοι της Αθήνας», εξασφαλίζοντας τις υπηρεσίες του διάσημου Γάλλου φωτιστή Pierre Bideau και αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση όλων των απαραίτητων μελετών.
Το 2004, ο Μιχάλης Κακογιάννης συνέστησε το κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου, καθώς και την καταγραφή και διαφύλαξη των δημιουργημάτων των τεχνών αυτών, ενώ το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος που βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 206, στον Ταύρο.
Για την προσφορά και το έργο του, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό. Έχει τιμηθεί με τον Ταξιάρχη του Χρυσού Φοίνικα (Ελλάδα), τον Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία), τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου του Γ’ (Κύπρος) και το Special Grand Prix of the Americas (Μόντρεαλ). Έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του, για έργο ζωής στα Ιεροσόλυμα, για έργο ζωής από το American Hellenic Institute στην Ουάσιγκτον και στο Κάιρο. Έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Δημότης στη Λεμεσό, στο Montpellier (Γαλλία) και στο Ντάλας (Τέξας, Η.Π.Α.) και έχει αναγορευθεί Διδάκτωρ Τεχνών στο Columbia College (Σικάγο, Η.Π.Α.), Επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου καθώς και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Latest posts by ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ (see all)
- Μιχάλης Κακογιάννης: Μην ξεχάσης να λες “καλημέρα”! - 25 Μαΐου, 2021
