Μάριος Πλωρίτης: Αναζήτησε την αιτία που σε αναγκάζει να κάνης Θέατρο…
- Μάριος Πλωρίτης
Νεαρέ μου φίλε,
Σ’ όσους νέους (και μη) με ρωτούν “τι χρειάζεται για να γίνω ηθοποιός”, αποκρίνομαι πάντα: Αρετή, αρετή και πάλι αρετή.
Αλλά πρέπει να εξηγηθώ αμέσως: λέγοντας “Αρετή”, δε μιλάω για την απλή “ηθική ακεραιότητα” με το στενό χριστιανικό περιεχόμενο. Εννοώ την Αρετή με το νόημα που της έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες. Δηλαδή, αρτιότητα πνευματική, ηθική και σωματική μαζί. Ας αρχίσω απ’ την τελευταία:
Σωματική αρτιότητα, γιατί στο Θέατρο (τέχνη, εκτός απ’ τ’ άλλα, και της “όψης”) η σωματική δυσαρμονία και απωθητική είναι και απαράδεκτη. Κι εκείνοι που στηρίζουν τη θεατρική τους ύπαρξη αποκλειστικά σ’ ένα σωματικό “κουσούρι”, δεν είναι ηθοποιοί, είναι νούμερα του βαριετέ… Μη νομίσης, όμως, πως λέγοντας σωματική αρτιότητα”, εννοώ την αγοραία “ομορφιά”, τις νόστιμες μουσούδες και τις γλαφυρές καμπύλες. Αυτά είναι άλλου είδους εμπόρευμα, που δεν έχει σχέση με την τέχνη του ηθοποιού, αλλά με τις ορμόνες των θεατών…
Ηθική αρτιότητα, γιατί στο θέατρο θα βρίσκεσαι αδιάκοπα μπροστά σε πειρασμούς άκοπης επιτυχίας και χυδαίας φήμης. Θα’χης ολοένα να διαλέγης ανάμεσα στη “στενή” και στην “ευρεία πύλη”. Η πρώτη είναι δύσκολη, τραχειά, σχεδόν ασκητική, επιβάλλει μόχθο ατέλειωτο και αυτοέλεγχο άγρυπνο. Η δεύτερη είναι εύκολη, ευχάριστη, φέρνει συχνά χρήματα, όχι σπάνια και δόξα. Και, φυσικά, έχει τους ασύγκριτα περισσότερους θιασώτες, προπάντων σε μιαν εποχή αρριβισμού και “ντολτσεβιτισμού”, σαν τη δική μας. Αν όμως την ακολουθήσης κι εσύ, θα βρεθής στο τέλος (όπως τόσοι άλλοι) γυμνός, άδειος απ’ όλα προπάντων άδειος απ’ τον εαυτό σου, με μόνη σου παρηγοριά κάποια “περασμένα μεγαλεία” που κανένας δε θα τα θυμάται, ούτε για να τα κλάψη. Ενώ η “στενή πύλη” θα σε οδηγήση πιο αργά, πιο επίμοχθα, αλλά σταθερά και άσφαλτα στην “ωριμότητα” της τέχνης σου και του εαυτού σου – κι αυτό είναι αγαθό ακατάλυτο απ’ το χρόνο κι απ’ τους ανθρώπους, αληθινό “κτήμα ες αεί”…
Πνευματική αρτιότητα, γιατί, χωρίς καλλιέργεια του νου και του πνεύματός σου, δε θα ’σαι τίποτα παραπάνω από ένα γυμνασμένο ανδράποδο των λαϊκών πανηγυριών. Στην τέχνη που διάλεξες (και σε κάθε τέχνη, άλλωστε), δε φτάνει η “ευαισθησία”, που τόσο διαφημίζεται τον τελευταίο καιρό. Είναι απαραίτητη και η πνευματική καθοδήγηση της ευαισθησίας αυτής, ώστε να πάρη τη σωστή και τελεσφόρα κατεύθυνσή της. Ο “πρωτογονισμός” των “ασπουδάχτων” και “αυθορμήτων” καλλιτεχνών δεν είναι παρά ένα προσωπείο της τεμπελιάς τους και ένα άλλοθι για τη φυγοπονία τους. Μια λεοντή, που δεν αντέχει στο παραμικρό ανεμοφύσημα…
Και το ταλέντο, θα μου πης; Α, ναι, το ταλέντο – η ικανότητα να συγκινήσαι και να μεταδίδης τη συγκίνησή σου στους άλλους. Αλλά αυτή η ικανότητα, η “έμφυτη” όπως λένε, μένει άπλαστη, άμορφη και σχεδόν άχρηστη (προπάντων για σένα) χωρίς την “Αρετή”. Ξέρεις πόσοι ηθοποιοί με “πηγαίο” ταλέντο πήγαν χαμένοι, επειδή στηρίχτηκαν μόνο σ’ αυτό; Το ταλέντο χωρίς “Αρετή” είναι καράβι χωρίς τιμόνι: τα κύματα κι οι άνεμοι το παρασύρουν όπου τύχη. Συνηθέστατα, πάνω σε υφάλους…
Τόσο δύσκολη είναι, λοιπόν, (θ’ αναρωτηθής) αυτή η δουλειά που θέλω να κάνω, αυτή η τέχνη όπου θέλω ν’ αφοσιωθώ; Ναι, τόσο δύσκολη. “Πολύμοχθος γένει βροτείῳ”. Αλλά και “θήραμα κάλλιστον βίῳ”, άμα την κάνης με συνέπεια, με σοβαρότητα, με ευθύνη – με Αρετή.
Αν σε τρομάζουν όλα τούτα –και εύχομαι να σε τρομάζουν, γιατί θα πη πως δεν αντιμετωπίζεις επιπόλαια και ωφελιμιστικά το Θέατρο– τότε, θα σου θυμίσω τη συμβουλή που δίνει ο αγαπημένος Ρίλκε σ’ ένα συνομήλικό του (ποιητή, αυτόν) και που δεν κουράζομαι να τη λέω και να την ξαναλέω στους επίδοξους καλλιτέχνες:
“Βυθίσου μέσα στον εαυτό σου, αναζήτησε την αιτία που σε αναγκάζει να κάνης Θέατρο, δοκίμασε αν οι ρίζες της φυτρώνουν απ’ τις πιο βαθειές γωνιές της καρδιάς σου. Εξομολογήσου στον εαυτό σου: Θα πέθαινες τάχα, αν σου απαγόρευαν να παίζης; Τούτο, πρώτ’ απ’ όλα: αναρωτήσου την πιο σιγηλή ώρα της νύχτας σου: ‘Πρέπει να παίζω;’. Σκάλισε βαθειά μέσα σου να βρης την απόκριση. Κι αν η απόκριση τούτη αντηχήση καταφατικά, αν απέναντι στο βαρυσήμαντο τούτο ερώτημα μπορής να υψώσης ένα στέρεο και απλό: ‘Πρέπει’, τότε πλάσε τη ζωή σου σύμφωνα μ’ αυτή την ανάγκη”.
Μάριος Πλωρίτης
___________________________________
- Από το βιβλίο “Γράμματα σε νέο ηθοποιό” των δημοσιογράφων Νίκου Α. Μακρίδη και Ν.Θ. Οικονόμου, που κυκλοφόρησε το 1964 από τις εκδόσεις Κούστα. Ήταν “γράμματα” που είχαν δημοσιευτεί στην εφημερίδα “Νίκη”.
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Κυκλοφορεί σε μετάφραση του Καθηγητή Βάιου Λιαπή το βιβλίο «Το Αρχαίο Θέατρο μέσα από τις Πηγές» - 14 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (3) - 11 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (2) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (1) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- Θέατρο του λαού: Ο Καραγκιόζης, η ιστορία του, η σημασία του - 27 Απριλίου, 2024
