Α.Ι.Δ. Μεταξάς: Θέατρο και πολιτική > ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ > Α.Ι.Δ. Μεταξάς: Θέατρο και πολιτική
Α.Ι.Δ. Μεταξάς: Θέατρο και πολιτική

Α.Ι.Δ. Μεταξάς: Θέατρο και πολιτική

dromena
Μοιράσου το!

  • Α.Ι.Δ. Μεταξάς

Σ’ ένα αθηναϊκό θέατρο παλιό και έγκυρο παρουσιάζεται εδώ και λίγο καιρό μια ωραία και έξυπνη σάτιρα με θέμα μια πλευρά από τα πολιτικά ήθη της χώρας. Έργο δεμένο από την αρχή μέχρι το τέλος, σκηνοθετημένο με μαεστρία και παιγμένο από ανθρώπους που σε κάνουν να ξεχνάς πως “παίζουν θέατρο”.

Το μήνυμα, ο στόχος, όπως τουλάχιστον το κατάλαβα, είναι η εξουθενωτική διακωμώδηση των πολιτικών μεσαζόντων Ποιοι είναι άραγε οι πολιτικοί μεσάζοντες; Όλοι εκείνοι που μόνιμα εγκατεστημένοι στις επαρχίες τους παίζουν το ρόλο της γέφυρας ανάμεσα σε πολιτευτές, βουλευτές και ψηφοφόρους.

Οι βουλευτές και οι πολιτευτές πιστεύουν πως οι παραπάνω μεσάζοντες είναι οι άνθρωποί “τους” στην επαρχία. Η αλήθεια που οι συγγραφείς με ευφυέστατα ευρήματα θέλουν να προβάλουν είναι πως οι βουλευτές είναι οι άνθρωποι των μεσαζόντων στην Αθήνα. Το δικό τους επάγγελμα έχει μονιμότητα και οι καλύτεροι από αυτούς είναι διεκδικούμενοι. Οι βουλευτές αντίθετα όχι μόνο μόνιμοι δεν είναι, αλλά πολλές φορές η είσοδός τους στους συνδυασμούς ενός κόμματος μπορεί να εξαρτηθεί και από το κατά πόσο διαθέτουν ισχυρούς τοπικούς μεσάζοντες.

Αν η επαρχία, η μικρή πόλη, το χωριό με τι έντονες διαπροσωπικές σχέσεις και τον ισχυρό και πολλές φορές ανυπόφορο “κοινωνικό έλεγχο” έχει ένα δικό της τρόπο ζωής και σκέψης, οι μεσάζοντες εμφανίζονται σαν ειδικοί αυτής της νοοτροπίας. Ξέρουν να χειρίζονται θέματα, να τακτοποιούν υποθέσεις, να δημιουργούν εξαρτήσεις. Έχουν τον τρόπο να επικοινωνούν και να προσεγγίζουν. Πολλές φορές συνιστούν τα “οργανωτικά γνωρίσματα” μιας κοινωνίας, που έχει συνηθίσει να “προστατεύεται” απέναντι σε κρατικές παραλείψεις ή αδικίες. Οι μεσάζοντες κάνουν λοιπόν όσα ο βουλευτής ή ο πολιτευτής “δεν μπορεί” ή και “δεν πρέπει να κάνει”. Πολλά πρέπει να γίνουν, αλλά χωρίς αυτός να εκτεθεί. Σε οργανωτικό συνδυασμό με τον ιδιαίτερο του αθηναϊκού γραφείου, οι μεσάζοντες συνθέτουν ένα είδος “προσωπικής βουλευτικής γραφειοκρατίας” από την οποία, από μια στιγμή και ύστερα οι πολιτευτές και βουλευτές δεν φαίνεται να μπορούν να απαλλαγούν. Με εξαίρεση ίσως ελάχιστους βουλευτές με εθνική απήχηση.

Η εικόνα της ελληνικής πολιτικής ζωής, σε ό,τι τουλάχιστον αφορά τη σχέση βουλευτής-μεσάζων-ψηφοφόρος, που δίνεται μέσα από την παράσταση είναι ξεκαρδιστική, αλλά και με κάποια ερωτήματα.

Είναι έτσι τα πράγματα ή μήπως η παράσταση υπερβάλλει; Μήπως γίνεται κατάχρηση ενός απίθανης απόδοσης “σημαίνοντος” που είναι το θέατρο για να περάσει ένα “σημαινόμενο” με μήνυμα ανακριβές;

Μια πρώτη απάντηση θα μπορούσε να είναι πως τα πράγματα είναι έτσι και χειρότερα. Πως οι εκβιασμοί που στήνονται είναι τέτοιοι που ξεπερνούν κατά πολύ το ρομαντικό επεισόδιο του απόστρατου στρατηγού του έργου. Στη σκέψη πολλών θεατών δεν μπορούν παρά να περάσουν τέτοιες σκέψεις.

– Μια δεύτερη υπόθεση είναι ίσως ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά. Όχι μόνο είναι υπερβολές των συγγραφέων αλλά συνιστούν “αντικειμενικά” και μια σατανική αθέλητη βέβαια, συμβολή στη φθορά και την αμφισβήτηση των αντιπροσωπευτικών θεσμών.

Από την δική μου την πλευρά βλέπω αλήθεια και στις τρεις απαντήσεις. Και δεν τις θεωρώ αντιφατικές. Το ότι μεσάζοντες υπάρχουν και “λειτουργούν” δεν φαίνεται εύκολο να αμφισβητηθεί έστω και αν η απαράδεκτη δράση τους δεν είναι παντού ή ίδια και ότι θα πρέπει να γίνεται η διάκριση ανάμεσα σε “κόμματα μαζών” και σε “κόμματα στελεχών”. Το ότι σε παλιότερες εποχές η εξάρτηση ήταν μεγαλύτερη και διαφορετική και αυτό δεν φαίνεται να είναι ψέματα. Έπειτα ο μέσος πληθυσμός είναι σήμερα, θα πει κάποιος, στην πρωτεύουσα όπου ο ρόλος των μεσαζόντων δεν μπορεί παρά να είναι περιορισμένος. Έλα όμως που οι θεατές γελάνε με τα επεισόδια σαν να τα ζουν, σαν κάτι να τους θυμίζουν. Και πρόκειται για θεατές Αθηναίους, όχι της επαρχίαςς. Άλλο βέβααια αν οι περισσότεροι από μας είμαστε Αθηναίοι εδώ και λίγα μόνο χρόνια και ίσως κάτι από την προηγούμενη ζωή μας, το έργο να μας θυμίζει το ότι τέλος αυτή η διακωμώδηση του ελληνικού πολιτικού βίου θα κάνει τα χείλη μερικών να κρυφογελάσουν από ευχαρίστηση γιατί διαβλέπουν να δικαιώνονται οι αντικοινοβουλευτικές τους θέσεις,, κι αυτό μάλλον δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί.

Αν και στο συγκεκριμένο θέατρο δύσκολα θα έβλεπα κοινό αυτής της κατηγορίας. Στους πιστούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας η παράσταση διευκολύνει μια θετική κριτική αγανάκτησης. Στους άλλους ένα αίσθημα ικανοποίησης. Στους πρώτους που οπωσδήποτε είναι και η μεγάλη πλειοψηφία η κριτική αφορά στη λειτουργία των θεσμών. Για τους δεύτερους, η άρνησή τους είναι πάνω στους θεσμούς.

Και μια τελευταία υπόθεση από την πλευρά της Πολιτικής Επιστήμης αυτή τη φορά, της πολιτικής μέτρησης. Μήπως η παράσταση αυτή θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως τεχνική πληροφόρησης πάνω στην έκταση της αλήθειας που η παράσταση διακωμωδεί; Η πρόταση που θα κάνω δεν είναι τόσο διακριτική και μερικοί θα ενοχληθούν.

– Να λοιπόν: προτείνω να μεταφερθεί η παράσταση σε όλες τις επαρχίες στις μεσαίες πόλεις. Και τότε τρεις συμπεριφορές θα έχουμε να μετρήσουμε (α) ποιοι και πόσοι θα προσπαθήσουν κάτι τέτοιο να το εμποδίσουν, (β) πόσο οι θεατές θα χειροκροτήσουν και (γ) πόσα εισιτήρια θα κοπούν σε κάθε πόλη.

Η στατιστική που από μια τέτοια (ενδεχόμενη!) μέτρηση θα προκύψει δεν θα ήταν μια πραγματική αξιολόγηση για να διανεμηθούν στη συνέχεια “δάφνες” και “πικροδάφνες”;

_______________________

  • Επιφυλλίδα στην εφημερίδα “Το Βήμα” (8.12.1979) για το έργο του Δημήτρη Κεχαϊδη και της Ελένης Χαβιαρά “Δάφνες και πικροδάφνες”, που παίχτηκε από το Θέατρο Τέχνης. Σκηνοθεσία: Κάρολος Κουν, σκηνικά-κοστούμια Ανώνης Ευδαίμων.  
  • Κεντρική φωτογραφία: “Δάφνες και πικροδάφνες” στο Θέατρο Τέχνης, 1979. Γιάννης Μόρτζος, Αντώνης Ευδαίμων, Ελένη Χαβιαρά, Δημήτρης Κεχαϊδης, Κάρολος Κουν, Μίμης Κουγιουμτζής, Γιάννης Δεγαϊτης, Βάσος Ανδρονίδης

Μοιράσου το!
ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ ΔΡΩΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΕΣ-ΑΡΘΡΑ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΙΣΩΣ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ

© dromena.net All rights reserved. | Developed by Δυτικός Άνεμος