Ερρίκος Ίψεν | Πίστευε πως το θαυμάσιο μέσα στον άνθρωπο ξυπνάει όταν δοκιμάζει κάτι το πολύ βαρύ! > ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ > Ερρίκος Ίψεν | Πίστευε πως το θαυμάσιο μέσα στον άνθρωπο ξυπνάει όταν δοκιμάζει κάτι το πολύ βαρύ!
Ερρίκος Ίψεν | Πίστευε πως το θαυμάσιο μέσα στον άνθρωπο ξυπνάει όταν δοκιμάζει κάτι το πολύ βαρύ!

Ερρίκος Ίψεν | Πίστευε πως το θαυμάσιο μέσα στον άνθρωπο ξυπνάει όταν δοκιμάζει κάτι το πολύ βαρύ!

dromena
Μοιράσου το!

  • Γράφει ο Ερανιστής

Ο ΕΡΡΙΚΟΣ ΙΨΕΝ (Henrik Ibsen) γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου 1828 στην μικρή πόλη Skien. Σπούδασε φαρμακοποιός, μα τον τράβηξε το θέατρο κι έτσι εγκαταστάθηκε στο Μπέργκεν, παλαιότερα Μπιέργκβιν (Bjørgvin), που είναι πόλη και δήμος της περιφέρειας Χόρνταλαντ στις δυτικές ακτές της Νορβηγίας. Εκεί και αργότερα στο Όσλο, τελειοποίησε την δραματουργική του τεχνική, κυρίως κατά τα γαλλικά πρότυπα.

Όταν οι επιτυχίες του εξασφάλισαν πανευρωπαϊκή φήμη, έζησε στη Γερμανία και την Ιταλία σαν εύπορος περιηγητής, που βρισκόταν πάντα στο κέντρο της πνευματικής ζωής της ηπείρου. Το επιβλητικό του κεφάλι, με τη λευκή του χαίτη, τ’ αστραφτερά του ματογυάλια και τα σφιχτά χείλη που θύμιζαν δικαστή, έδιναν την εικόνα ενός κυρίαρχου του πνεύματος. Πεθαίνοντας, στις 23 Μαΐου 1906, στο Όσλο, άφηνε τη γενική πεποίθηση πως υπήρξε ο μεγαλύτερος σύγχρονος δραματουργός. Η δόξα του κράτησε ακόμα πολύ, ώσπου φάνηκαν οι κριτικοί, που διέκριναν τον παροδικό  χαρακτήρα των προβληματισμών του. Παρέβλεψαν, ωστόσο, πως ο Ίψεν διέθετε γνήσιο ποιητικό ταλέντο και πως η επίδρασή του υπήρξε μονιμότερη.

Ο Ούγκο φον Χόφμανσταλ (Hugo von Hofmannsthal, 1874-1929) ήταν ο πρώτος που υπέδειξε, πως μέσα στο φαινομενικά τόσο τεράστιο πλήθος των ηρώων, τα δράματα του Ίψεν μας παρουσιάζουν πραγματικά έναν (και μοναδικό) τύπο ανθρώπου, έναν μοναδικό ψυχικό κόσμο. Δηλαδή…

παραλλαγές ενός πολύ πλούσιου, πολύ μοντέρνου και καλά παρατηρημένου ανθρώπινου τύπου. Επιπλέον παρουσιάζει μορφές φόντου, φευγαλέες κηλίδες που εξηγούν, κρίνουν και προσφέρουν λεπτομέρειες στον κύριο τύπο καθώς και παράλληλες μορφές, όπου προβάλλονται ορισμένα χαρακτηριστικά του ήρωα και αποτελούν απομονωμένες πλευρές του χαρακτήρα του. Όσο πολύ όμως κι αν απέχουν μεταξύ τους οι δυο ατομικότητες, συμβαίνει κι εδώ ό,τι και στον Μπάιρον. Η κύρια μορφή ζει την ψυχική ζωή  του συγγραφέα, τα εσώτερα βιώματά του, χωρίς ποτέ ν’ αντιφάσκει στον εαυτό της, αλλά μονάχα  στιλιζάροντας και ποικίλλοντάς τα. Δεν πρόκειται εδώ για ένα μονοκόμματο πλάσμα αλλά για ένα πολύπλοκο άτομο, που εκφράζεται μ’ έναν νευρικό πεζό λόγο, χωρίς πάθος κι όχι πάντα ξεκάθαρα: ειρωνεύεται τον εαυτό του και τον αντιγράφει. Είναι ένα μεταλλασσόμενο προϊόν της διάθεσής του και της κριτικής αυτής της διάθεσης. Όλοι αυτοί οι τύποι ζουν μια σκιώδη ζωή, χωρίς δράση και αντικείμενο, μόνο με τις σκέψεις και τις καλές ή κακές τους διαθέσεις. Ελάχιστα ποθούν και τίποτα σχεδόν δεν κάνουν. στοχάζονται πάνω στη σκέψη και νιώθουν τον εαυτό τους να αισθάνεται, ασχολούμενοι με την αυτοψυχολογία τους. αποτελούν ωραία θέματα απαγγελίας, αν και – ασφαλώς – είναι πραγματικά δυστυχείς. Το επάγγελμά τους είναι η ρητορεία και ο στοχασμός. Τους λείπει κάθε αφέλεια και συνεχώς πλάθουν και ψηλαφούν τη ζωή τους θυμωμένοι, θέλοντας να της δώσουν ρυθμό και νόημα. Θα ήθελαν να βυθιστούν στη ζωή, να έρθει κάποιος να τους τραβήξει και να τους κάνει να ξεχάσουν τον εαυτό τους. Πιστεύουν στις απέραντες δυνατότητες που υπάρχουν στον άνθρωπο, πιστεύουν στο λυτρωτικό, εξευγενιστικό πόνο. Αυτή είναι η προσωπική αγαπημένη πίστη του κ. Ερρίκου Ίψεν. Πιστεύει πως το θαυμάσιο μέσα στον άνθρωπο ξυπνάει τότε, όταν δοκιμάζει κάτι το πολύ βαρύ…

Ο Χόφμανσταλ έκανε αυτή τη διάγνωση από το 1893, όταν το θεατρικό κοινό και η κριτική εξακολουθούσαν ακόμα να φιλονικούν σκληρή γύρω από τα παγκόσμια κι αιώνια προβλήματα που θέτουν τα δράματα του Ίψεν, προβλήματα όπως το ποιοι είναι οι πραγματικοί στυλοβάτες της κοινωνίας (Τα στηρίγματα της κοινωνίας = Samfundets Støtter) ή ποια είναι η δύναμη της κληρονομικότητας (Βρικόλακες = Gengangere) ή το ξεσκέπασμα  του δημοκρατικού μαζικού ψεύδους (Ο εχθρός του λαού = En Folkefiende) ή η χειραφέτηση της γυναίκας (Το κουκλόσπιτο ή Νόρα = Et Dukkehjem).

Όλ’ αυτά τα προβλήματα, που είχαν προκαλέσει πραγματική ψύχωση συζητήσεων, έχουν σιγά-σιγά εξαφανισθεί απ’ την επικαιρότητα. Αν κι αυτό είναι κάπως άδικο, γιατί κάτω απ’ το παροδικό τους επίκαιρο θέμα διαφαίνεται μια πολύ πιο πανανθρώπινη και βαθύτερη σύγκρουση. Και, ας πάρουμε, σαν παράδειγμα, τη Νόρα. Το φαινομενικό της θέμα , της γυναικείας χειραφέτησης, δεν ενδιαφέρει φυσικά και πολύ τον σημερινό άνθρωπο. Η ανικανότητα όμως του μέσου ανθρώπου  να βρει τη λύτρωση στην αγάπη, είναι μια τραγική κι αιώνια σύγκρουση.

Κατά πάσα πιθανότητα, τα έργα του Ίψεν που αναφέραμε , έχουν ακόμα μεγάλο μέλλον, γιατί η εσωτερική τους αντίθεση μεταξύ θέλησης και δύναμης είναι ανεξάρτητη απ’ τον επιπόλαιο προβληματισμό τους. (Erwin Laaths, Παγκόσμιος Ιστορία της λογοτεχνίας, μετάφραση Σ. Πρωτοπαπά. Εκδ. Αρσενίδη 1963).


Μοιράσου το!
ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ ΔΡΩΜΕΝΑ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΙΣΩΣ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ

© dromena.net All rights reserved. | Developed by Δυτικός Άνεμος