George Bernard Shaw | Θεωρούσε μιαν ανθρώπινη ζωή ανεπαρκή για την εξάντληση όλων των δυνατοτήτων του ανθρώπου
- Γράφει ο Ερανιστής
Στα ενενήντα του χρόνια ο Δουβλινέζος συγγραφέας George Bernard Shaw (1856-1950) θεωρούσε μιαν ανθρώπινη ζωή ανεπαρκή για την εξάντληση όλων των δυνατοτήτων του ανθρώπου και πίστευε πως χρειάζονται τουλάχιστον τριακόσια χρόνια γι’ αυτό. Έτσι τουλάχιστον ισχυρίζεται στο στοχαστικό του μυστήριο “Πίσω στον Μαθουσάλα”, στο οποίο έχει προτάξει ένα μακρό πρόλογο-δοκίμιο όπου εκθέτει τη βιολογικά κατευθυνόμενη κοσμοθεωρία του. Μόνο που το 1950 τον ενίκησε ο θάνατος, αλλά και τότε με μια “τρικλοποδιά”· γιατί είναι γνωστό πως πέθανε από θλάση του μηρού.
Το ξεκίνημα του George Bernard Shaw είναι ενδεικτικό της διπλής υπόστασης του χαρακτήρα του: θαυμαστής του Ρίχαρντ Βάγκνερ και του “Κεφαλαίου” του Καρλ Μαρξ, ο Shaw άρχισε την καριέρα του σαν μουσικός κριτικός και σαν σοσιαλιστής θεατρικός συγγραφέας. Μα ο Shaw ήταν σοσιαλιστής με τον αγγλικό, φαβιανό τρόπο, και επί πολλά χρόνια ήταν από τους ηγέτες του Φαβιανισμού και αντίπαλος του “διαλεκτικού”, μαρξιστικού σοσιαλισμού.
Η κοσμοθεωρία του Shaw αποτελεί μια σχεδόν θρησκευτική λατρεία της αργής εξέλιξης του πνεύματος. Απ’ αυτήν την ιδέα ξεκινούν και τα δράματά του που η επιβλητική τους σειρά αποτελεί το κύριο έργο του, και που μαζί με τους προλόγους τους θα ζήσουν περισσότερο από τα άλλα έργα του και ασφαλώς περισσότερο απ’ το βιβλίο του για τον σοσιαλισμό, που το έγραψε κυρίως για τις γυναίκες.
Ως θεατρικός συγγραφέας ο Shaw διδάχθηκε από τον Ίψεν, όπως το δείχνει η διαυγής αρχιτεκτονική των δραμάτων του. Επίσης και το κοινωνικό περιεχόμενο των έργων του είναι επηρεασμένο από τον Ίψεν, αν κι ο Shaw υπερέχει σε χιούμορ και ταμπεραμέντο. Επιπλέον, τα έργα του Shaw πάλλονται από τόση ζωή, ώστε μια μόνο φορά αυτός ο Ιρλανδός ποιητή έσφαλλε σαν καλλιτέχνης. Αυτό έγινε όταν έγραψε το έργο του Πίσω στον Μαθουσάλα [Back to Methuselah], όπου το στοχαστικό στοιχείο επικρατεί τόσο πολύ ώστε ο συγγραφέας φοβήθηκε μήπως οι δυνάμεις του τον εγκαταλείψουν. Μα έκανε λάθος. Η Αγία Ιωάννα [Saint Joan, 1923] του, εμπνευσμένη από ένα αγνό αίσθημα δικαιοσύνης και κρυφή λατρεία είναι μια από τις κορυφές του μεγάλου ιστορικού θεάτρου.
Δεν είναι γνωστό αν θα νικήσουν το χρόνο τα κοινωνικά του δράματα που, όπως Το επάγγελμα της κυρίας Γουόρεν [Mrs Warren’s Profession, 1893/1902] θέτουν ωμά τα προβλήματα της εποχής μας. Πιθανότερο είναι να πετύχουν καλύτερα οι “κωμωδίες της πίστης”, όπως Η ταγματάρχης Μπάρμπαρα [Major Barbara, 1905], Το δίλημμα του γιατρού [The Doctor’s Dilemma, 1906] και Καίσαρ και Κλεοπάτρα [Caesar and Cleopatra, 1898/1901], καθώς και τα συναρπαστικά Πυγμαλίων [Pygmalion, 1912/1913] και Ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις [You Never Can Tell, 1896/1899].
Η απονομή του βραβείου Νόμπελ σ’ έναν συμπατριώτη του, χαρακτηρίσθηκε από τον Shaw σαν “πρέπουσα τιμή” στο μεγάλο δημιουργικό ταλέντο. Αυτός ο συμπατριώτης του ήταν ο William Butler Yeats (1865-1931) που με το έργο του δικαίωσε το συμβολισμό της “Κελτικής Αναγέννησης”. Με τα διηγήματά του, τη μυστηριακή ενόραση της πραγματικότητας και τα υποβλητικά ποιήματά του, κυρίως όμως με τα έμμετρα δράματά του απ’ την ηρωική και θρυλική εποχή του Ιρλανδικού λαού, ο Yeats δημιούργησε ένα δικό του ποιητικό κόσμο… (Erwin Laaths, Παγκόσμιος Ιστορία της λογοτεχνίας, μετάφραση Σ. Πρωτοπαπά. Εκδ. Αρσενίδη 1963).
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Ο Σαίξπηρ στο πολεμικό Λονδίνο - 11 Απριλίου, 2024
- Η “Δωδέκατη νύχτα” του Σαίξπηρ - 2 Απριλίου, 2024
- Αν ο Νίκος Χαραλάμπους σκηνοθετούσε τον τηλεφωνικό κατάλογο - 31 Μαρτίου, 2024
- Ο σκηνοθέτης Νίκος Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
- Μνήμη Νίκου Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
