Σαρτρ Ζαν-Πολ (1905 – 1980)

Σαρτρ Ζαν-Πολ (1905 – 1980)

dromena
Μοιράσου το!

Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ (Jean-Paul Charles Aymard Sartre, 21 Ιουνίου 1905 – 15 Απριλίου 1980) ήταν Γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης, κριτικός και πολιτικός ακτιβιστής, ο κυριότερος εκπρόσωπος του φιλοσοφικού υπαρξισμού και φαινομενολογίας, καθώς και υποστηρικτής της πολιτικής θεωρίας του Μαρξισμού.

Θεωρούσε ότι οι διανοούμενοι πρέπει να παίζουν ενεργό ρόλο στην κοινωνία και ο ίδιος υπήρξε ένας εσωτερικά στρατευμένος καλλιτέχνης (όχι όμως και στρατευμένος από κάποιο κράτος ή καθεστώς) στηρίζοντας τις αριστερές πολιτικές επιλογές του με τη ζωή του και το έργο του. Στις δυτικές χώρες του ασκήθηκε έντονη κριτική για την υποστήριξη του προς τις κομμουνιστικές κυβερνήσεις της εποχής, όπως αυτές του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα, του Μάο στην Κίνα, καθώς και των Ερυθρών Χμερ στην Καμπότζη, αλλά και εντός της Γαλλίας για την υποστήριξη των Αλγερινών επαναστατών έναντι των γαλλικών στρατευμάτων κατά τον πόλεμο της Αλγερίας.

Ο Σαρτρ είναι επίσης γνωστός για την ανοικτή σχέση που διατηρούσε με την διάσημη θεωρητικό του φεμινισμού Σιμόν ντε Μποβουάρ. Και οι δύο μαζί αμφισβήτησαν τις κοινωνικές και πολιτισμικές συμβάσεις του περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσαν, το οποίο θεωρούσαν μεγαλοαστικό και ρηχό (μπουρζουά) ως προς τον τρόπο ζωής και σκέψης. Η σύγκρουση μεταξύ της καταδυναστευτικής, και πνευματικά καταστροφικής συμμόρφωσης με το κατεστημένο, και η αναζήτηση του αυθεντικού τρόπου του υπάρχειν αποτέλεσε την κύρια θεματολογία της πρώιμης περιόδου του Σαρτρ, το οποίο και αποτύπωσε στο κύριο φιλοσοφικό του έργο με τίτλο Το είναι και το μηδέν (L’Être et le Néant) το οποίο εκδόθηκε το 1943, ενώ άλλα σημαντικά φιλοσοφικά έργα του αποτελούν το Ο υπαρξισμός είναι ανθρωπισμός (L’existentialisme est un humanisme) του 1946, και η Κριτική της διαλεκτικής λογικής (La Critique de la raison dialectique) του 1960.

Αποστρεφόταν τις επίσημες τελετές και τα αξιώματα και γι’ αυτό τον λόγο, το 1964, αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο Νόμπελλογοτεχνίας, αναφέροντας πως ένας συγγραφέας δεν πρέπει να επιτρέψει στον εαυτό του να μετατραπεί σε θεσμό. Το έργο του εξακολουθεί να επηρεάζει και να αποτελεί αντικείμενο μελέτης της κοινωνιολογίας, κριτικής θεωρίας, μετα-αποικιοκρατισμού, και λογοτεχνικής ανάλυσης. Γόνος αστικής οικογενείας, γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι, στο σπίτι των παππούδων του από την πλευρά της μητέρας του. Ο στρατιωτικός πατέρας του είχε πεθάνει από κίτρινο πυρετό λίγο μετά τη γέννηση του. Όταν η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε, μετακόμισε με τον πατριό του στη Λα Ροσέλ μέχρι το 1921 οπότε επέστρεψε άρρωστος στο Παρίσι για να συνεχίσει τις σπουδές του σε καλύτερο σχολικό περιβάλλον.

Συνέχισε τη φοίτησή του στο κλασσικό λύκειο Henri-IV όπου γνώρισε τον καλύτερο του φίλο, τον Πωλ Νιζάν, με τον οποίο απολάμβαναν μία ανέμελη εφηβεία. Προετοιμάστηκαν μαζί και επέτυχαν την εισαγωγή τους στην περίφημη École Normale Supérieure. Εκεί περιτριγυρισμένος από τον ανθό της γαλλικής διανόησης, ο Σαρτρ έγινε πολύ δημοφιλής και ανέπτυξε την επαναστατική του φύση. Πήρε τελικά το πτυχίο φιλοσοφίας το 1929, αφού απέτυχε στις εξετάσεις της προηγούμενης χρονιάς στις οποίες είχε πρωτεύσει ο Ρεϊμόν Αρόν. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης χρονιάς της προετοιμασίας του, συνάντησε τη Σιμόν ντε Μποβουάρ, την κατοπινή ισόβια σύντροφό του.

Παρόλο που προσπάθησε να φύγει αμέσως στο εξωτερικό ως διδάσκων, πρωτοδιορίστηκε στη Χάβρη και αργότερα δίδαξε στη Λαν (Laon). Η επαφή του με τους μαθητές θα είναι ζεστή και ειλικρινής από την πρώτη στιγμή, θα του κληροδοτήσει την αγάπη προς την εφηβεία και θα επιτείνει την τάση του προς την αντίδραση. Μεταξύ 1933-34 μετακινήθηκε στο γαλλικό ινστιτούτο του Βερολίνου, αντικαθιστώντας τον Αρόν, και είχε τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με τη φαινομενολογία του Χούσερλ. Το 1937 μετατέθηκε στο Κολλέγιο του Νεϊγί στο Παρίσι και σημείωσε την πρώτη λογοτεχνική επιτυχία του με τη “Ναυτία” (1938).

Ο πόλεμος

Πρωτοσέλιδο άρθρο του Σαρτρ στην εφημερίδα Le Combat

Στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο κατατάχτηκε στην υπηρεσία μετεωρολογίας του στρατού και συνελήφθη αιχμάλωτος ανήμερα των γενεθλίων του, στις 21 Ιουνίου 1940. Εγκλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία από όπου μπόρεσε να διαφύγει μόνο με ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις. Εκεί θα διαμορφώσει την άποψη ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ατομιστής αλλά έχει χρέος στην κοινωνία. Μετά την αποφυλάκισή του, τίθεται πλέον υπέρ της στρατευμένης τέχνης και διανόησης και έτσι συμμετέχει στο αντιστασιακό δίκτυο «Σοσιαλισμός και ελευθερία» (« Socialisme et liberté »).
 
Το 1943 ανεβάζει μάλλον με αποτυχία το θεατρικό έργο «Οι μύγες» (Les Mouches) που ερμηνεύεται όμως ως παρακίνηση για αντίσταση. Την ίδια χρονιά δημοσιεύει το «Είναι και το μηδέν» (L’Être et le Néant) και γράφει το θεατρικό «Κεκλεισμένων των θυρών» (Huis clos), που θα παρασταθεί με επιτυχία τον Μάιο του 1944. Λίγο πριν τη απελευθέρωση του Παρισιού, ο Καμύ τον καλεί να συμμετάσχει στο σημαντικότερο αντιστασιακό δίκτυο της εποχής “Η μάχη” (Le combat). Ο Σαρτρ θα γράψει για την ομώνυμη παράνομη εφημερίδα και θα γίνει διάσημος περιγράφοντας την απελευθέρωση του Παρισιού στα πρωτοσέλιδά της. Αυτή η φήμη θα του εξασφαλίσει αργότερα ένα ταξίδι στην Αμερική, όπου θα απολαύσει υποδοχή αντιστασιακού ήρωα.
Ο Σαρτρ έχει ήδη γίνει διάσημος: απολαμβάνει εξαιρετική επιτυχία και κυριαρχεί στα γαλλικά γράμματα. Ιδρύει το περίφημο λογοτεχνικό περιοδικό “Μοντέρνοι καιροί” (Les Temps modernes), όπου γράφουν εκτός από τον ίδιο η Σιμόν ντε Μποβουάρ, ο Μερλό-Ποντί και ο Ρεϊμόν Αρόν και διαδίδει τις ιδέες του μέσα από αυτό. Στο εκδοτικό σημείωμα του πρώτου τεύχους μάλιστα θέτει το θέμα της ευθύνης των διανοούμενων καθώς και της στρατευμένης λογοτεχνίας.
 
Η δημοτικότητα που απολαμβάνει είναι τεράστια: όταν στις 29 Οκτωβρίου 1945 προσκαλείται από έναν σύλλογο σε μία μικρή αίθουσα του Σαιν Ζερμέν ντε Πρε για να κάνει διάλεξη με τίτλο “Ο υπαρξισμός είναι ένας ανθρωπισμός” (“L’existentialisme est un humanisme”) συνωστίζεται τόσος κόσμος, που επικρατεί το τέλειο πανδαιμόνιο. Ο υπαρξισμός έχει πλέον γίνει μόδα.

Αριστερά και πολιτικοποίηση

Ο Σαρτρ μαζί με την Σιμόν ντε Μποβουάρ στο Πεκίνο, 1955
Αριστερός αλλά αντίθετος με τις σταλινικές μεθόδους, για να υποστηρίξει τις απόψεις του δε θα διστάσει να συμμετάσχει στην ίδρυση ενός πολιτικού κόμματος με την ονομασία “Rassemblement démocratique révolutionnaire” (Επαναστατική Δημοκρατική Συσπείρωση). Το κόμμα δεν θα έχει καμία εκλογική επιτυχία και ο Σαρτρ θα παραιτηθεί τον Οκτώβριο του 1949.
 
Τοποθετείται κατά του πολέμου της Ινδοκίνας και ασκεί έντονη κριτική στην ιμπεριαλιστική τακτική των ΗΠΑ. Ο πόλεμος της Κορέας και η έντονη καταστολή μιας διαδήλωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας τελικά τον εξωθούν να υποστηρίξει πλέον ανοικτά το Κομμουνιστικό Κόμμα. Προεδρεύει στη Γαλλοσοβιετική ένωση και γίνεται μέλος του Παγκοσμίου συμβουλίου Ειρήνης. Η απόφασή του αυτή θα τον αποξενώσει από τον Καμύ γιατί σε αντίθεση με τον μέχρι τότε φίλο του, ο Σαρτρ θεωρεί ότι τα “σταλινικά εγκλήματα” δεν είναι σημαντικός λόγος για να παραιτηθεί από την επαναστατική στράτευση του. Θα αναθεωρήσει το φθινόπωρο του 1956, μετά τη σοβιετική επέμβαση στην Ουγγαρία και θα αποχωρήσει από το Κ.Κ.Γ. δίνοντας μία παταγώδη συνέντευξη στις 9/11 στην εφημερίδα “L’Express”.
 
Κατά τη δεκαετία του ’60, το φιλοσοφικό ρεύμα του υπαρξισμού θα αρχίσει να υποχωρεί μπροστά στις νέες θεωρίες του δομισμού, που μειώνουν τη σημασία της ελευθερίας του ατόμου δίνοντας περισσότερο βάρος στις περιβάλλουσες δομές. Εκείνη την περίοδο ο Σαρτρ είναι απορροφημένος από τη μελέτη του λογοτεχνικού 19ου αιώνα και κυρίως του αγαπημένου του Φλωμπέρ.

O Ζαν-Πολ Σαρτρ με την Σιμόν ντε Μποβουάρ και τον Τσε Γκεβάρα σε συνάντηση το 1960 στην Κούβα
Το 1964, προς έκπληξη της παγκόσμιας κοινής γνώμης αλλά παραμένοντας πιστός στις απόψεις που τον είχαν οδηγήσει παλαιότερα στην άρνηση παρασημοφόρησης από τo γαλλικό Τάγμα της τιμής (Légion d’honneur) (1945) και στην απόρριψη έδρας στο Κολλέγιο Γαλλίας (Collège de France), ο Σαρτρ αρνείται το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας, γιατί θεωρεί ότι αν το αποδεχόταν, θα δέσμευε την ελευθερία του. Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ ήταν εκ πεποιθήσεως αντίθετος προς πάσαν ιδέαν ανταμοιβής. Η άρνηση του Σαρτρ να δεχτεί το Νόμπελ Λογοτεχνίας προκάλεσε αναστάτωση και σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως από τον πνευματικό κόσμο. Γεγονός είναι πάντως ότι στην καθιερωμένη επίσημη τελετή των βραβείων Νόμπελ τον Δεκέμβριο του 1964, ο Γάλλος υπαρξιστής φιλόσοφος, πολιτικός στοχαστής και μυθιστοριογράφος ήταν απών. Σε επιστολή του προς τη Σουηδική Ακαδημία δήλωσε ότι αρνείται να δεχτεί οποιαδήποτε διάκριση από οποιοδήποτε ίδρυμα.
 
Ο Σαρτρ συνεχίζει να προκαλεί όταν προεδρεύει μαζί με τον Μπέρτραντ Ράσελ στο “δικαστήριο Ράσελ”, ένα φανταστικό αυτοδιορισμένο δικαστήριο, αποτελούμενο από διανοούμενους διαφόρων εθνικοτήτων, με κατηγορητήριο κατά της Αμερικής για εγκλήματα πολέμου στο Βιετνάμ.
 
Συμμετέχει ενεργά στα γεγονότα του Μάη του ’68 στους δρόμους, στα αμφιθέατρα καθώς και στα μέσα ενημέρωσης. Παίρνει συνέντευξη από τον Ντανιέλ Κον Μπεντίτ για το περιοδικό le Nouvel Observateur, προσφέροντάς του την ευκαιρία να εξηγήσει καλύτερα το κίνημα του Μάη.
 
Μετά τα ιστορικά γεγονότα του Μάη του ’68, ο Σαρτρ προσεγγίζει με συμπάθεια την Ακροαριστερά και συναναστρέφεται με Μαοϊκούς,τους οποίους δήλωσε ότι στηρίζει στον αγώνα τους. Όλη αυτή η ιστορία είχε ξεκινήσει με τη διαφωνία του σε ορισμένα θέματα με το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και έτσι είδε με συμπάθεια την προσπάθεια των Μαοϊκών, καθώς ήταν οι μόνοι κομμουνιστές που διαφοροποιούνταν από την επίσημη γραμμή των υπόλοιπων κομμουνιστικών κομμάτων ανά τον κόσμο. Σε δήλωσή του μετά από χρόνια δήλωσε ότι ήταν και παραμένει Αναρχικός,άγνωστο από πότε.

Ο τάφος του Σαρτρ και της Μποβουάρ

Καταπονημένος από τις πνευματικές και σωματικές υπερβολές -πίνει, καπνίζει, λαμβάνει ναρκωτικές ουσίες- το Μάρτιο του 1972 έχει ένα σοβαρό επεισόδιο που τον αφήνει σχεδόν τυφλό και τον υποχρεώνει να υποταχθεί στο τέλος του παραγωγικού του έργου. Παρόλα αυτά προσλαμβάνει ως γραμματέα τον Μπενύ Λεβί, ένα νεαρό στέλεχος μαοϊστικής νεολαίας που θα εκδώσει τις συζητήσεις που είχε μαζί με τον φιλόσοφο και τον Φιλίπ Γκαβί σε βιβλίο.
 
Εξακολουθεί να επεμβαίνει στη δημόσια ζωή για διαφορετικά θέματα που του κεντρίζουν κατά καιρούς την προσοχή και τον πείθουν ότι αξίζουν υποστήριξης: επισκέπτεται τον Αντρέα Μπάαντερ (ηγετικό μέλος της Ρ.Α.Φ.), την Πορτογαλία κατά τη διάρκεια της επανάστασης των γαρυφάλλων, υπογράφει δηλώσεις και διοργανώνει συναντήσεις για την απελευθέρωση Σοβιετικών αντιφρονούντων, ζητάει από τον Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν να δεχθεί τους πρόσφυγες από την Ινδοκίνα και γράφεται στην επιτροπή υποστήριξης του Αγιατολάχ Χομεϊνί. Προς το τέλος της ζωής του επιδεικνύει ένα έντονο ανθρωπιστικό ενδιαφέρον, ανεξάρτητο από πολιτικούς συσχετισμούς.
 
Πεθαίνει στις 15 Απριλίου 1980 σε ηλικία 75 ετών στο Παρίσι από πνευμονικό οίδημα. Στην κηδεία του, που έγινε στις 19 Απριλίου 1980, συνέρρευσαν 50.000 άνθρωποι για να τιμήσουν τελευταία φορά τον μεγάλο φιλόσοφο. Η τελευταία κατοικία του Σαρτρ και της συντρόφου του Σιμόν ντε Μποβουάρ, βρίσκεται στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς στο Παρίσι.

Ο υπαρξισμός

Ενώ άλλοι φιλόσοφοι θεωρήθηκαν θεμελιωτές του υπαρξισμού, ο Σαρτρ ήταν αυτός που τον έφερε στο προσκήνιο και δημιούργησε το ομώνυμα γαλλικό κίνημα, υποστηρίζοντας και εικονογραφώντας τις ιδέες του με πληθώρα έργων από διαφορετικά λογοτεχνικά είδη. Ο Υπαρξισμός (existentialisme) είναι το κίνημα της σκέψης που προέβαλε την ύπαρξη (existence) σε αντιπαραβολή και αντίθεση με την ουσία (essence). Η τελευταία αντιμετωπίστηκε ως απατηλό δημιούργημα του φιλοσοφικού στοχασμού που παρέβλεπε μέχρι τότε το άμεσο και οδυνηρό δεδομένο της ύπαρξης. Ο Σαρτρ ανέφερε χαρακτηριστικά με παιγνιώδες ύφος στα γαλλικά «η ύπαρξη προηγείται της ουσίας» («L’existence précède l’essence»).
 
Συνοψίζοντας τελείως επιγραμματικά τα βασικά σημεία της θεωρίας του, ο Σαρτρ υποστήριξε την ανυπαρξία του θείου και τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής του ατόμου. Είπε για τον άνθρωπο πως « είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος» και τον έφερε αντιμέτωπο με τις πράξεις του, αποδίδοντάς του την αποκλειστική ευθύνη για αυτές. Άλλωστε θεωρούσε ότι ανεξαρτήτως των συνθηκών καθένας κρίνεται μόνο από τις πράξεις του, που επιπλέον είναι και μη αναστρέψιμες. Εξάλλου η -συχνά εφιαλτική- κρίση των άλλων μόνο σε αυτές μπορεί να βασιστεί και όχι στις προθέσεις ενός ατόμου. Ως ιδανικό τίθεται η ελευθερία επιλογής της δράσης και η ανάληψη της ευθύνης που αναλογεί σε κάθε άνθρωπο. Η πρωτοτυπία του, σύμφωνα με τη Σιμόν ντε Μπωβουάρ ήταν το εξαιρετικό βάρος που έδινε στην πραγματικότητα, παρόλο που παραδεχόταν ταυτόχρονα την τρομερή ανεξαρτησία της συνείδησης.

Πολιτικές θέσεις του Σαρτρ για διάφορα ζητήματα

Φιλμ φωτογράφου όπου περιέχονται οι φωτογραφίες του Σαρτρ και της Μποβουάρ, του Φιντέλ Κάστρο, και η εικονική φωτογραφία πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα, όλες φωτογραφίες που ελήφθησαν στις 5 Μαρτίου του 1960
  • Πόλεμος Ινδοκίνας: Υποστηρίζειτον Ανρί Μαρτέν, όταν ο νεαρός κομμουνιστής που υπηρετεί στο γαλλικό πολεμικό ναυτικό κατηγορείται για προδοσία.
  • Πόλεμος Αλγερίας: Υποστηρίζει την εθνική ανεξαρτησία της Αλγερίας και η θέση του αυτή συγκεντρώνει το μένος της τρομοκρατικής εθνικιστικής οργάνωσης “Organisation de l’Armée secrète” (OAS) που προκαλεί έκρηξη στην οικία του Σαρτρ, καταστρέφοντας μέρος του σπιτιού.
  • Κούβα : Υποστηρίζει ενεργά την επανάσταση.
  • Παλαιστινιακό πρόβλημα: Ενώ αναγνωρίζει τη νομιμότητα του κράτους του Ισραήλ, θεωρεί ότι οι άθλιες συνθήκες ζωής των Παλαιστινίων δικαιολογούν την προσφυγή στην τρομοκρατία.

Κριτική

Κάποιοι φιλόσοφοι θεωρούν πως οι θέσεις του Σαρτρ είναι αλληλοσυγκρουόμενες, συγκεκριμένα αναφέρουν πως ο Σαρτρ στηρίζεται σε επιχειρήματα μεταφυσικού τύπου παρότι ο ίδιος ισχυρίζεται πως οι φιλοσοφικές θεωρήσεις του αγνοούν την μεταφυσική, και πως η φιλοσοφία του δεν αποτελούσε τίποτα άλλο παρά επίδειξη. Ως προς την κριτική για τις πολιτικές του τοποθετήσεις και δημόσια υποστήριξη των κομμουνιστικών κυβερνήσεων της εποχής, κατηγορήθηκε ότι λειτουργούσε ως απολογητής των τυραννικών και απολυταρχικών καθεστώτων ως υποστηρικτής του Σταλινισμού, Μαοϊσμού, και σύμμαχος του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα. Επιπλέον, κατηγορήθηκε πως τα γραπτά του ενέπνευσαν την ηγεσία των Ερυθρών Χμερ στην Καμπότζη κατά τις εκτεταμένες εκτελέσεις πληθυσμών στις οποίες προέβησαν, καθώς ανάμεσα στα μέλη της ηγεσίας υπήρχαν άτομα τα οποία ήταν μαθητές και θαυμαστές του Σαρτρ. Κριτική επίσης έχει δεχθεί και από τον Ναβίλ για το γεγονός ότι οι υπαρξιστές δεν δίνουν απαντήσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα και καταστάσεις, δεδομένου ότι ο άνθρωπος δρα μέσα σε πολύ συγκεκριμένες καταστάσεις με πολύ συγκεκριμένες επιροές την κάθε χρονολογική περίοδο. Ενώ ο υπαρξισμός υποστηρίζει ότι ο κάθε άνρωπος επιλέγει το τί θα κάνει και δεν υπάρχει κάποια ηθική που μπορεί να του υποδείξει πως θα δράσει.

Συγγραφικό έργο

Ο Σαρτρ στη Βενετία το 1967

Φιλοσοφικά έργα

Το 1936 δημοσιεύει ένα δοκίμιο με τίτλο «Η φαντασία», που αργότερα συμπληρώθηκε από «Το φαντασιακό» (1940) και το 1939 το 1940 «Το προσχέδιο μιας θεωρίας συναισθημάτων» αλλά τα δύο πιο σημαντικά φιλοσοφικά του έργα υπήρξαν «Το είναι και το μηδέν»(1943) και η «Κριτική της διαλεκτικής λογικής» (1960)

  • La Transcendance de l’ego (1936)
  • L’Imagination (1936)
  • Esquisse d’une théorie des émotions (1939)
  • L’Imaginaire (1940)
  • L’Être et le Néant (ελλ. Το είναι και το μηδέν) (1943)[17]
  • L’existentialisme est un humanisme (ελλ. Ο υπαρξισμός είναι ανθρωπισμός) (1946)
  • Question de méthode (ελλ. Το ερώτημα της μεθόδου) (1957)
  • La Critique de la raison dialectique (1960)
  • Cahiers pour une morale (1983-μεταθανάτια έκδοση)
  • Vérité et Existence (1989-μεταθανάτια έκδοση)

Μυθιστορηματικά έργα

Από το 1938 με τη «Ναυτία» καινοτόμησε στη μυθιστορηματική γραφή, ενώ την επόμενη χρονιά, έκανε μεγάλη αίσθηση με τη συλλογή διηγημάτων «Ο τοίχος». Μετά την απελευθέρωση, εξέδωσε σταδιακά τους δύο πρώτους τόμους της τριλογίας «Δρόμοι της Ελευθερίας» ενώ ο τελευταίος και πιο κριτικός τόμος θα εκδοθεί μετά το θάνατο του συγγραφέα.

La Nausée (1938)

Στα ελληνικά “Η Ναυτία“, μτφ. Θ.Κωστόπουλος (“Βιβλιοαθηναϊκή”) και Ειρήνη Τσολακέλλη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2005, ISBN 960-16-1650-0
Η ανυπόφορη ζωή του πολυταξιδεμένου Αντουάν Ροκαντέν και η ναυτία της ύπαρξης του, κατά το διάστημα που αποφασίζει να γράψει μια βιογραφία του μαρκήσιου ντε Ρολμπόν και εγκαθίσταται στην Μπουβίλ για να μελετήσει τη σχετική βιβλιογραφία.

Le Mur (1939-συλλογή διηγημάτων:Le mur, La chambre, Érostrate, Intimité, L’enfance d’un chef)

Στα ελληνικά “Ο τοίχος-Τα παιδικά χρόνια ενός αρχηγού-Το δωμάτιο-Ο Ηρόστρατος-Εξοικείωση” Εκδόσεις Δαμιανός,[χ.χ.],ISBN 960-228-074-3
Αυτή η συλλογή διηγημάτων που έχουν γραφτεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, παρακολουθεί τη διαδρομή της σκέψης του Σαρτρ από τον ατομικό στον κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό.

Les Chemins de la liberté (1945-1949)

-L’âge de raison

Στα ελληνικά: “Η ηλικία της λογικής“, μτφ Αιμ. Χυρμούζιου. – Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. -τ.1

-Le sursis

Στα ελληνικά:”Η αναστολή“, μτφ Αιμ. Χουρμούζιου. – Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ] – τ.2

-La mort dans l’âme

Στα ελληνικά:”Με το θάνατο στη ψυχή“, μτφ Αιμ. Χουρμούζιου. – Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. – τ.3

Θεατρικά έργα

  • «Μπαριονά ή ο Γιός της βροχής» (Baronia) (1940) – ISBN 978-960-322-322-1
  • «Οι μύγες» (Les Mouches) (1943) – ISBN 960-248-265-6
  • «Κεκλεισμένων των θυρών» (Huis clos) (1944) – ISBN 978-960-576-182-0
  • «Νεκροί χωρίς τάφο» (Morts sans sépulture) (1946) – ISBN 960-228-317-3
  • «Η πόρνη που σέβεται» (La Putain respectueuse) (1946) – ISBN 978-960-228-203-8
  • «Τα βρώμικα χέρια» (Les Mains sales) (1948) – ISBN 960-322-004-3
  • «Ο Διάβολος και ο καλός Θεός» (Le Diable et le Bon Dieu) (1951)
  • «Ο Ηθοποιός Κιν» (Kean) (1953) – ISBN 978-960-322-321-4
  • «Νεκράσοφ» (Nekrassov) (1956) – ISBN 960-322-233-Χ
  • «Οι καταδικασμένοι της Αλτόνα» (Les Séquestrés d’Altona) (1960) – ISBN 960-228-316-5
  • «Τρωάδες» (Les Troyennes) (1965) (αμτφ. στα ελληνικά)

Κινηματογραφικό σενάριο

  • «Το γρανάζι» (L’Engrenage) (γραμμένο το 1946, δημοσιεύτηκε το 1948)

Λογοτεχνική κριτική

  • «Τι είναι η λογοτεχνία;» (Qu’est-ce que la littérature?) (1947) – ISBN 960-455-107-8
  • «Μπωντλαίρ» (Baudelaire) (1947) – ISBN 960-7169-31-Χ
  • «Ο Άγιος Ζενέ» (Saint-Genet, comédien et martyr) (1952)
  • «Ο ηλίθιος της οικογένειας» (L’Idiot de la famille) (1971-1972)

Δοκίμια

  • Situations I (1947)
  • Situations II (1948)
  • Situations III (1949)
  • Situations IV (1964)
  • Situations V (1964)
  • Situations VI (1964)
  • Situations VII (1965)
  • Situations VIII (1972)
  • Situations IX (1972)
  • Situations X (1976)

Πολιτικά δοκίμια

  • Réflexions sur la question juive (1946)

Στα ελληνικά “Στοχασμοί για το εβραϊκό ζήτημα”, μτφ Αθανάσιου Σαμαρτζή, Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 2006, ISBN 960-05-1285-4
Οι απόψεις του Σαρτρ πάνω στο εβραϊκό ζήτημα που καταλήγουν σε ύμνο προς τη δημοκρατία.”

Αυτοβιογραφία, αλληλογραφία

  • Les Mots (ελλ. Οι Λέξεις) (1963)
  • Carnets de la drôle de guerre (1983-μεταθανάτια έκδοση)
  • Lettres au Castor et à plusieurs autres (1983-μεταθανάτια έκδοση)

Περιοδικά

  • Les Temps Modernes (1945)

Σημειώσεις

  • McCloskey, Deirdre N. (2006). The Bourgeois Virtues: Ethics for an Age of Commerce. University of Chicago Press, σελ. 297. ISBN 0-226-55663-8.
  • The Nobel Foundation (1964). “Minnen, bara minnen” (ISBN 9100571407) from year 2000 by Lars Gyllensten Nobel Prize in Literature 1964 – Press Release.
  • Βιογραφία από την επίσημη ιστοσελίδα των βραβείων Νόμπελ
  • Ο Σαρτρ αρνείται το Νόμπελ, Ιστορικό Λεύκωμα 1964, σελ. 149, Καθημερινή (1997)
  • «Jean-Paul Sartre support for Maoists».
  • «Sartre and maoism».
  • «Sartre and anarchism».
  • BΕΝΝΥ Lévy. “On a raison de se révolter”, entretiens avec Philippe Gavi, Jean-Paul Sartre, Gallimard, 1974
  • «Όταν ο Ζαν Πολ Σάρτρ επισκέφτηκε τον Αντρέας Μπάαντερ στα λευκά κελιά».
  • Marcuse, Herbert. “Sartre’s Existentialism”. Printed in Studies in Critical Philosophy. Translated by Joris De Bres. London: NLB, 1972. p. 161
  • Basic Writings: Nine Key Essays, plus the Introduction to Being and Time , trans. David Farrell Krell (London, Routledge; 1978), 208. Google Books
  • The problem with Sartre
  • The Absolute Intellectual Brian C. Anderson
  • Can There Be a Decent Left? Archived 18 November 2011 at the Wayback Machine. Michael Walzer
  • Johnson, Paul, “The Heartless Lovers of Humankind”, The Wall Street Journal, 5 January 1987.
  • Σαρτρ, Ζαν Πωλ (1964). Ο υπαρξισμός είναι ένας Ανθρωπισμός. Ελλάδα: Αρσενίδης, σελ. 115.
  • Λασσιθιωτάκη, Λίζυ, «Μια σύντομη αναφορά στο Είναι και το Μηδέν [του Ζαν-Πωλ Σαρτρ]», Εποπτεία 72 (1982), 881-888.
  •  https://fr.wikipedia.org/wiki/L’Engrenage_(Sartre)

Πηγές

Collection Littéraire Lagarde et Michard, Larousse-Bordas, 1997, ISBN 2-04-000060-7-1re édition

Επιπλέον βιβλιογραφία

  • Ζαν-Πωλ Σαρτρ Διαβάζω, τ/χ.455, (Οκτώβριος 2004), σελ.84-115
  • Philip Thody, Σαρτρ: Εικονογραφημένος οδηγός, μτφρ. Αλίκη Φιλίππου, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, 2011
  • Κλοντίν Μοντέιγ, Οι εραστές της ελευθερίας. Η συγκλονιστική ιστορία του Ζαν-Πωλ Σαρτρ και της Σιμόν ντε Μποβουάρ, μτφρ. Ρένα Χατχούτ,εκδ.Καστανιώτη, Αθήνα, 2001
  • Bernard – Henri Lévy, Ο αιώνας του Σάρτρ, μτφρ.Τιτίκα Δημητρούλια, εκδ.Scripta, Αθήνα, 2004
  • Φρειδερίκη Ταμπάκη – Ιωνά, «Οι Δρόμοι της Ελευθερίας του Ζαν-Πωλ Σαρτρ», Διαβάζω, τ/χ. 33, (1980), σελ. 28-33
  • Chenu, Joseph, «Ὁ Jean Paul Sartre καὶ ἡ ὑπαρξιακὴ φιλοσοφία » , Πολιτική Επιθεώρησις, 7-8 (1946), σσ. 397-403
  • Aron, Raymond, «Ὁ Σάρτρ καὶ ὁ Μαρξισμός » , Τομές, 2 (1975), σσ. 19-24
  • Δούκαρης, Δημήτρης, «Στον τάφο του Ζαν-Πωλ Σαρτρ». Τομές 61 (1980), 4-6.
  • Καραντώνης, Ανδρέας: «Σκέψεις για τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ». Νέα Εστία 107 (1980), τ. 1269, 714-724.
  • Λασσιθιωτάκη, Λίζυ-Ελένη, «Jean Paul Sartre (1905-1980)». Διοτίμα 8 (1980), 213
  • Λασσιθιωτάκη, Λίζυ-Ελένη, «Συνομιλίες του Ζαν-Πωλ Σαρτρ με τον Χέρμπερτ Μαρκούζε». Τομές 61 (1980), 8-13.
  • Μαλεβίτσης, Χρήστος: «Ζαν-Πωλ Σαρτρ (1905-1980)». Νέα Εστία 107 (1980), 680-682.
  • Μπάκος, Δομίνικος, «Ζαν-Πωλ Σαρτρ». Αντί 150 (1980), 34-35
  • Δόικος, Παναγιώτης: «Η θεωρία της ιστορίας του Jean-Paul Sartre». Εποπτεία 60 (1981), 685-698.
  • Μπροσιέ Ζαν-Ζακ, «Ο φάκελος ‘Σαρτρ’». Μετάφρ. Βενετία Σταυροπούλου. Διαβάζω 127 (1985), 37-47.
  • Παναγιώτης Δόικος, “Η θεωρία της ιστορίας του Jean-Paul Sartre”, Εποπτεία, τεύχος 60, Σεπτέμβριος 1981, σ. 685-98.
  • Γ, Πεφάνης, «Ένα φιλοσοφικό τρίπτυχο στη λογοτεχνία. ‘Les chemins de la liberté’ του Jean-Paul Sartre». Νέα Εστία 125 (1989), 467-477.
  • Ζ. Ζ.,Μπροσιέ, «Ο Σαρτρ έχει πάντα δίκιο». Μετάφρ. Τιτίκα Δημητρούλια. Διαβάζω 186 (1988), 57-58.
  • Μαρίνα Φανιουδάκη, «Ο Σαρτρ και η ατομική ελευθερία», Διαβάζω 127 (1985), 34-36.
  • Παπαδόπουλος Πέτρος, «Χρονολόγιο Σαρτρ», Διαβάζω 127 (1985), 12-25.
  • Ντυράν Μαρσέλ, «Ο υπαρξισμός του Ζαν-Πωλ Σαρτρ», Μετάφρ. Κορίννα Κωνσταντοπούλου. Διαβάζω 127 (1985), 26-33.
  • Κεντρωτής, Γιώργος, «Ο Ζαν Πωλ για το χιούμορ». Διαβάζω 124 (1985), 20-21.
  • Ζιραρντέν, Ζαν-Κλωντ, «Ο Σαρτρ και ο μαρξισμός». Μετάφρ. Κώστας Τσιταράκης. Διαβάζω 127 (1985), 48-53.
  • Βικτόρ Πιερ, «O Σαρτρ και ο αριστερισμός». Μετάφρ. Βενετία Σταυροπούλου. Διαβάζω 127 (1985), 54-58
  • Μπαρτζελιώτης, Λεωνίδας, «Η σχετικοκρατική αξιολογία του J.-P. Sartre και οι αντιφάσεις της». Διοτίμα 10 (1982), 153-163.
  • Λασσιθιωτάκη, Λίζυ, «Μια σύντομη αναφορά στο Είναι και το Μηδέν [του Ζαν-Πωλ Σαρτρ]». Εποπτεία 72 (1982), 881-888.
  • Rago, Michele, «Jean-Paul Sartre (1905-1980)». Μετάφρ. Μπέττυ Βακαλοπούλου. Σύγχρονα θέματα 8 (1980), 108-110.

ΠΗΓΗ: wikipedia


Μοιράσου το!
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΙΣΩΣ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ

© dromena.net All rights reserved. | Developed by Δυτικός Άνεμος