Τι είδε ο κριτικός… Μάικλ Μπίλινγκτον
Με εντυπωσίασε αρνητικά το γεγονός ότι ο Μάικλ Μπίλινγκτον, διακεκριμένος κριτικός θεάτρου της «Γκάρντιαν» ήρθε στην Αθήνα αλλά δεν συνάντησε ούτε έναν εν Ελλάδι συνοδοιπόρο ούτε είδε κανένα νεοελληνικό έργο
Αναρωτιέμαι πόσοι ευρωπαίοι αναγνώστες καθημερινών εφημερίδων έχουν την ευκαιρία και την τύχη θα έλεγα να διαβάζουν στα έντυπα που κυκλοφορούν δοκιμιακές κριτικές θεάτρου όπως στην Ελλάδα, πράγμα που γίνεται από την εποχή του Ξενόπουλου, του Μελά, του Φώτου Πολίτη, του Αθανασιάδη- Νόβα, του Χουρμούζιου, του Τερζάκη, του Παπανούτσου, του Βαρίκα, του Λιγνάδη, του Δόξα, του Κλάρα, του Φραγκόπουλου, του Αλκη Θρύλου, του Καραγάτση. Στο εξωτερικό ο δοκιμιακός λόγος για το θέατρο (θεωρητικός και πρακτικός) γίνεται είτε στα πανεπιστήμια είτε σε ειδικά βιβλία, άρα μόνο λίγοι φανατικοί αναγνώστες τον διαβάζουν. Στις εφημερίδες σπάνια, σποραδικά, θα διαβάσει κανείς δοκιμιακής εμβέλειας κριτική θεάτρου. Σκέπτομαι αν σε αγγλική εφημερίδα της τελευταίας πεντηκονταετίας υπήρξε δοκιμιακή ανάλυση έργου του Πίντερ σαν αυτήν που διάβασαν οι αναγνώστες της «Αυγής» της Κυριακής (16/1/2011), υπογραμμένη από τον συνάδελφο Λέανδρο Πολενάκη επ΄ ευκαιρία της παράστασης του «Επιστάτη» στο «Απλό Θέατρο».
Στον τόπο μας η δοκιμιακή κριτικογραφία για το θέατρο πέρασε μέσα από τις εφημερίδες και τα περιοδικά, δεδομένου πως η πρώτη θεατρολογική σχολή λειτούργησε το 1990. Τα μόνα βιβλία με δοκίμια δραματολογίας είναι οι συλλογές σε τόμους κριτικών των εντύπων!!
Αν αναφέρομαι σε αυτά είναι γιατί με εντυπωσίασε αρνητικά ένα γεγονός. Η εφημερίδα «Καθημερινή» είχε την ωραία έμπνευση να καλέσει στην Ελλάδα έναν διακεκριμένο άγγλο κριτικό θεάτρου, τον Μάικλ Μπίλινγκτον, της «Γκάρντιαν». Σε ένα άρθρο της κυρίας Ιωάννας Μπλάτσου στο «Κ» μαθαίνουμε τα καθέκαστα. Ετσι, με απορία πληροφορηθήκαμε πως ο υψηλός συνάδελφος δεν συνάντησε κανέναν εν Ελλάδι συνοδοιπόρο, ούτε τους δύο έγκριτους κριτικούς της εφημερίδας, τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη και τον πολύπειρο Σπύρο Παγιατάκη. Δεν επισκέφτηκε ούτε για λόγους εθιμοτυπικούς το Θεατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών για να συζητήσει με τους έλληνες φοιτητές θεατρολογίας. Δεν επισκέφτηκε την Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων ή το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών. Ούτε βέβαια την ΕΣΗΕΑ ή το υπουργείο Πολιτισμού για τυχόν ιδέες του για ανταλλαγές. Μήπως, ερωτώ, επισκέφτηκε τον πρόεδρο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου; Αλλά γιατί, αφού οι προσκαλούντες δεν είχαν τη γνώμη ότι μια επίσκεψη στο Θεατρικό Μουσείο Ελλάδας θα τον πληροφορούσε, έτσι για το θεαθήναι, πως το αρχείο του διαθέτει ντοκουμέντα 150 ετών για το αγγλικό θέατρο στην Ελλάδα που ξεπερνούν τις 3.000 παραστάσεις (προγράμματα, αφίσες, μακέτες, κοστούμια, φωτογραφίες και βίντεο)!!
Αλλά ο άνθρωπος ήρθε στην Ελλάδα τηλεκατευθυνόμενος και χειραγωγούμενος. Είδε τέσσερις παραστάσεις (θέατρο «Αττις» Τερζόπουλος, «Θέατρο Τέχνης»- Υπόγειο, Θέατρο Κεφαλληνίας- Λόρκα και Εθνικό Θέατρο- Λέσινγκ, Αιμιλία Γκαλλόττι). Ενώ στις συζητήσεις με την κ. Μπλάτσου αναφέρεται εκτενώς στον Πίντερ για τον οποίο έχει γράψει και βιβλίο, δεν είδε πώς παίζεται στην Ελλάδα ο συμπατριώτης του που είχε εκφραστεί θαυμαστικά για τις σκηνοθεσίες του Αντύπα στις εδώ επισκέψεις του.
Δεν είδε τίποτε από τα αγγλικής γλώσσας οικειότερα κείμενά του (Αρθουρ Μίλερ, Σάφερ, Τενεσί Ουίλιαμς, Σαίξπηρ) που βρίσκονται σε παράσταση στην Αθήνα. Δεν είδε καν το έργο «Στο κόκκινο» που ανέβασε ο Φασουλής και θριαμβεύει στα αγγλόφωνα κράτη. Τι είδε; Είδε μια διασκευή σπαραγμάτων της «Μαρίας Στιούαρτ» του Σίλερ, ένα μέτριο έργο της Μποφίνι, ένα γερμανικό έργο 180 ετών που είναι πρόβλημα αν ανέβηκε μια φορά σε έναν αιώνα στο Λονδίνο, και την «Μπερνάρντα» του Λόρκα, όχι πολύ δημοφιλούς συγγραφέα στην Αγγλία.
Θα ρωτήσετε: ήρθε στην Ελλάδα και δεν θέλησε να δει ένα νεοελληνικό έργο; Δεν θέλησε ή δεν τον άφησαν να δει. Με ποια, άραγε, επιχειρήματα. Διαβάζω πως δηλώνει στη συνέντευξη: «Το ερώτημα είναι αν και σε ποιο βαθμό οι έλληνες δραματουργοί καταγράφουν την οικονομική κρίση που βιώνετε. Ρωτάω, γιατί στη χώρα μου, για παράδειγμα, προέκυψαν πολλά νέα έργα λόγω της εμπλοκής μας στον πόλεμο στο Ιράκ». Ρωτάει ο έξυπνος άνθρωπος αλλά απάντηση δεν παίρνει. Γιατί δεν χρειάζονταν θεωρίες (που μπορεί η κυρία Μπλάτσου να μην κατέχει) αλλά υπάρχει το ζωντανό ελληνικό θέατρο. Υπάρχουν δύο έργα του Σκούρτη (οι «Νταντάδες» και τα «Κομμάτια και θρύψαλα»), υπάρχει η «Αττική οδός» και οι «Συμπέθεροι από τα Τίρανα», υπάρχει «Και η γυνή να φοβήται τον άνδρα», πικρές σάτιρες, βαθιά νυστέρια και φαρσικές καταστάσεις που αποτελούν καίρια ανατομία της νεοελληνικής παθογένειας. Υπάρχει το «Ωχ, τα νεφρά μου», σάτιρα αγγλικής χολής, και υπάρχει το «Ζητείται ψεύτης», σάτιρα ανάλογη με τηλεοπτικό σίριαλ της αγγλικής ΤV. Πολλά από αυτά είναι αντάξια να σταθούν δίπλα σε πολλά αγγλικά που μας κατακλύζουν και οι φάρσες μας δέκα φορές πιο απολαυστικές από του κ. Κούνεϊ που μας πολιορκεί χρόνια.
Οταν είχε έρθει στην Ελλάδα ο μεγάλος κριτικός και ιστορικός του σινεμά Ζορζ Σαντούλ (κάτι ξέρει ο Μπακογιαννόπουλος), αφού έπηξε βλέποντας Εθνικό και Κουν, έμεινε άναυδος όταν είδε τα θηρία της επιθεώρησης δηλώνοντας πως είδε μαζεμένους σε μια σκηνή 30 Φερναντέλ!
Ο Μπίλινγκτον αναφέρεται στη συνέντευξή του στον απόλυτο σεβασμό του στον μεγάλο θεατράνθρωπο Πίτερ Μπρουκ. Θαυμάσια. Αλλά ο Πίτερ Μπρουκ πριν από 35 χρόνια ήρθε ινκόγκνιτο αεροπορικώς στην Ελλάδα και κατευθύνθηκε με ταξί στα Γιάννενα για να δει την Ασπασία Παπαθανασίου να παίζει «Ηλέκτρα»! Είχε καλύτερη ενημέρωση ή καλύτερους συμβούλους.
Ο κ. Μπίλινγκτον απορεί γιατί ο κ. Τερζόπουλος τού είναι άγνωστος. Και μεις. Ενώ έχει οργώσει Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα, Τουρκία, Ρωσία, η Αγγλία ούτε τον ξέρει ούτε τον κάλεσε. Κρίμα, γιατί όλοι όσοι εκλήθησαν παλιότερα από τον διευθυντή του Κέντρου Δελφών κ. Τερζόπουλο (Σουζούκι, Μίλερ, Ουίλσον, Λούο, Βασίλιεφ, Βάιντα, Λιουμπίμοφ) τού ανταπέδωσαν τα τροφεία. Γιατί ο Τόνι Χάρισον (μεταφραστής και σκηνοθέτης και ποιητής διάσημος) φάνηκε τόσο αχάριστος; Χάθηκε ένα Εδιμβούργο, όπου παίζονται «πράματα» και μέσα στις τουαλέτες;
_________________________
- Τα Νέα, 22 Ιανουαρίου 2011
Latest posts by dromena (see all)
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Τζωρτζ Μπέρναρ Σω. Εικονοκλάστης και ηθικολόγος - 29 Νοεμβρίου, 2024
- Κυκλοφορεί σε μετάφραση του Καθηγητή Βάιου Λιαπή το βιβλίο «Το Αρχαίο Θέατρο μέσα από τις Πηγές» - 14 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (3) - 11 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (2) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (1) - 10 Νοεμβρίου, 2024