Η Μαρία (Μαίρη) Αρώνη (1916-1992) ήταν ηθοποιός του θεάτρου, για πολλά χρόνια πρωταγωνίστρια -κυρίως του Εθνικού θεάτρου. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 29 Δεκέμβριου του 1916 και πέθανε στις 16 Ιουλίου 1992. Κόρη του καθηγητή της Μεγάλης του Γένους σχολή, Λέανδρου Αρβανιτάκη, ήταν πτυχιούχος πιάνου και απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, μαθήτρια του Φώτου Πολίτη και αριστούχος στην απαγγελία και φωνητική. Aποφοίτησε το 1933. Ένα χρόνο μετά νυμφεύθηκε το Θεόδωρο Αρώνη, επίσης ηθοποιό.

Πρώτη επαγγελματική εμφάνιση στο θέατρο έκανε με το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη το 1935 σε ηλικία 19 ετών. Το 1941, σε ηλικία 25 χρονών, γίνεται από τις νεότερες πρωταγωνίστριες της εποχής στο θίασο του Κώστα Μουσούρη και το 1944 γίνεται συν-θιασάρχης, πρώτα με τον Δημήτρη Χορν και έπειτα και με την ξαδέρφη της, Βάσω Μανωλίδου.

Το 1946 εντάσσεται στο δυναμικό του Εθνικού Θεάτρου ερμηνεύοντας τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε μια σειρά έργων του παγκόσμιου ρεπερτορίου, όπως στο «Άνθρωπος και υπεράνθρωπος» του Σω, στη «Στρίγκλα που έγινε αρνάκι» του Σαίξπηρ, στη «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι, κ.α. Από το 1950 και για τα επόμενα 4 χρόνια θα συνεχίσει την πορεία της στο ελεύθερο θέατρο, συνεργαζόμενη με τον Δημήτρη Ροντήρηστον θίασό του «Ελληνική σκηνή», αλλά και με την Βάσω Μανωλίδου.

Το 1954 θα επιστρέψει στο Εθνικό θέατρο, για να μείνει μέχρι το 1958. Εκεί θα ερμηνεύσει για πρώτη φορά Αριστοφάνη, τις κωμωδίες «Εκκλησιάζουσες» και «Λυσιστράτη», έργα που θα σφραγίσει με το παίξιμό της. Από το 1958 θα ξαναγυρίσει στο ελεύθερο θέατρο, για να το εγκαταλείψει οριστικά το 1963. Από τότε και μέχρι την τελευταία της εμφάνιση στη σκηνή το 1982 θα παίζει στο Εθνικό θέατρο. Θα ερμηνεύσει όλους σχεδόν τους κλασικούς ρόλους του παγκόσμιου δραματολογίου, από την Βαρβάρα Σταυρόγκιν στο έργο του Ντοστογιέφσκυ «Δαιμονισμένοι» και τηνβασίλισσα Ελισάβετ στο έργο του Σίλλερ «Μαρία Στούαρτ» μέχρι την Σεραφίνα ντέλλε Ρόζε στο έργο του Τένεσι Ουίλιαμς«Τριαντάφυλλο στο στήθος» και την Ειρήνη Νικολάγιεβνα Αρκάντινα στο έργο του Τσέχωφ, «Ο γλάρος».

Εκτός όμως της θεατρικής της παρουσίας στο αθηναϊκό κοινό έκανε και πολλές περιοδείες στο εξωτερικό με αντίστοιχες παραστάσεις, όπως στο Φεστιβάλ των Εθνών (Παρίσι 1957), Μέση Ανατολή (1958), Λονδίνο (1967), Πολωνία, Ουγγαρία (1969), Ιαπωνία (1972).

Αλλά και στον κινηματογράφο η παρουσία της κρίθηκε πολύ έντονη έτσι που να δηλώνει τακτικά η ίδια ότι “δε θυμόταν ποτέ να είχε χρόνο ελεύθερο”. Ιδιαίτερα σε ρόλους μητέρας ή πεθεράς δημοφιλών ηθοποιών ήταν ασύγκριτη. Από δε το 1968 είχε αναλάβει καθηγήτρια της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου.

Η Μαίρη Αρώνη υπήρξε επίσης επίτιμος δημότης της Ρόδου, τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό Ευποιίας (1958) από το Βασιλέα Παύλο και το 1966 με το Μέγα Ταξιάρχη από το Βασιλέα Κωνσταντίνο Β’, καθώς και με άλλες διακρίσεις κυρίως από τη Μέση Ανατολή (Κυβερνήσεων και Πατριαρχείων). Η εκτίμηση που έτρεφε κυρίως το θεατρόφιλο κοινό στο πρόσωπό της για το πλούσιο “τάλαντον” και την ευσυνείδητη επίδοσή της υπήρξε μεγάλη. Πέθανε, στον ύπνο της, τα ξημερώματα της 16ης Ιουλίου 1992.

Η Μαίρη Αρώνη στο ρόλο της Πραξαγόρας στις Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη. Σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού. Εθνικό Θέατρο. Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 08/08/1981 – 09/08/1981

Θεατρογραφία

• 1933 «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή, θίασος Εθνικού θεάτρου (συμμετοχή ως τελειόφοιτη)

1935-1942 Θίασος Μαρίκας Κοτοπούλη

«Μις Μπα» του Ρούντολφ Μπεζιέ

«Ευτυχώς επτωχεύσαμεν» του Θεόδωρου Συναδινού

«Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές» του Ζαν Ανούιγ

«Ο Ρουμπής, η Κουμπή και τα κουμπιά» του Σπύρου Μελά

«Τιμόνι στον έρωτα» του Παναγιώτη Καγιά

«Τιτάνικ βαλς» του Θ. Μουσατέσκου

«Θερμή αγκαλιά» του Α. Μπιραμπώ

«Μπάνκο» του Α. Σαβουάρ

1942 θίασος Κώστα Μουσούρη– Γιώργου Παππά

«Γκραντ Οτέλ» της Βίκυ Μπάουμ

«Παντού τα πάντα» του Αλέκου Λιδωρίκη

«Η δίκη της Μαίρη Ντάνκαν» του Οράτιου ντε Καρμπουτσία

1942-1944 Θίασος Κώστα Μουσούρη – Μαίρης Αρώνη

«Αν έχεις τύχη » του Δ. Ιωαννόπουλου

«Ένα καινούριο αστέρι» του Σασά Γκιτρύ

«Η ζωή συνεχίζεται» των Σακελλάριου – Γιαννακόπουλου

«Όταν οι γυναίκες αγαπούν» της Φλόρενς Λουίζα Μπάρκλεϋ

«Εκείνη τη νύχτα» του Λάγιος Ζιλάχυ

«Έρωτα μαστροχαλαστή» του Σπύρου Μελά

«Ένας ιππότης του καιρού μας» του Αλέκου Λιδωρίκη

«Ο τελευταίος χορός» του Γ. Βάζαρυ

«Μ’ αγαπάει το τέρας!» του Παναγιώτη Καγιά

«Ο αρχισιδηρουργός» του Ζωρζ Ονέ

«Μέρες που ζούμε» του Δημήτρη Ιωαννόπουλου

«Όταν οι γυναίκες αγαπούν» του Α. Μπισσόν

1944-1945 Θίασος Μαίρης Αρώνη –Δ. Χορν

«Δικτατορία των γυναικών» των Φ. Χέλλερ-Α.Σουτς

«Μπροστά στον καθρέφτη» του Ούγγρου Λ. Φοντόρ

«Η πινακοθήκη των ηλιθίων» του Ν. Τσιφόρου -το πρώτο θεατρικό έργο του Ν. Τσιφόρου

1945 -1946 Θίασος Χορν- Αρώνη – Μανωλίδου

«Η θυσία» του Πωλ Κλωντέλ

«Δωδέκατη νύχτα» του Σαίξπηρ

«Σκωτσέζικα ακρογιάλια» της Ντόντυ Σμιθ

1946-1950 Θίασος Εθνικού θεάτρου

«Πολύ κακό για το τίποτα» του Σαίξπηρ

«Άνθρωπος και υπεράνθρωπος» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω

«Αμφιτρύων» του Μολιέρου

«Η πόρτα πρέπει να είναι ανοιχτή ή κλειστή» του Αλφρέ ντε Μυσσέ

«Στέλλα Βιολάντη» του Γρηγόριου Ξενόπουλου

«Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι» του Σαίξπηρ

«Το παιχνίδι του έρωτα και της τύχης» του Μαριβώ

«Στέλλα Βιολάντη» του Γρ. Ξενόπουλου

«Λοκαντιέρα» του Κάρλο Γκολντόνι

«Η Τρικυμία» του Σαίξπηρ

1950 1951 Θίασος «Ελληνική Σκηνή» του Δημήτρη Ροντήρη

«Έγκμοντ» του Γκαίτε

«Το δάσος» του Αλεξάντερ Οστρόφσκυ

«Μια νύχτα, μια ζωή» του Σπύρου Μελά

«Ο Πειρασμός» του Γρηγόριου Ξενόπουλου

«Ο πρωτευουσιάνος» του Γεώργιου Ρούσσου

1954-1958 Θίασος Εθνικού θεάτρου

«Άννα Κρίστι» (1954) του Ευγένιου Ο’Νηλ

«Ο δρόμος του ποταμού» του Τσαρλς Λάνγκμπριτζ

«Ερωτικά τεχνάσματα» του Μαριβώ

«Όπως με θέλεις» του Λουίτζι Πιραντέλο

«Μαρία Στούαρτ» του Σίλλερ

«Ο έρωτας των τεσσάρων συνταγματαρχών» του Πήτερ Αλεξάντερ Ουστίνωφ

«Αι εκκλησιάζουσαι» του Αριστοφάνη

«Ανθή» του Λεονίντ Αντρέγιεφ

«Συναπάντημα στην Πεντέλη» του Γιώργου Θεοτοκά

«Μαρία Στούαρτ» του Σίλλερ

«Η κυρά της αυγής» του Αλεχάντρο Κασόνα

«Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη

«Έντα Γκάμπλερ» του Ίψεν

«Η ανθρώπινη φωνή» του Ζαν Κοκτώ

«Η θαυμαστή μπαλωματού»» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα

1958 Θίασος «Ελληνικό λαϊκό θέατρο» του Μάνου Κατράκη

«Βασίλισσα Αμαλία» του Γεωργίου Ρούσσου

1959 Θίασος Αρώνη-Ντ. Ηλιόπουλου

«Φωνάζει ο κλέφτης» του Δημήτρη Ψαθά

«Η χρυσή αράχνη» του Στέφανου Φωτιάδη

«Η κυρία του κυρίου» των Πολ. Βασιλειάδη – Ν. Τσιφόρου

1959-1960 Θίασος Μαίρης Αρώνη

«Μαντώ Μαυρογένους» (Ο προδομένος λαός) του Γ. Ρούσσου

«Μια τρελλή-τρελλή σαραντάρα» (πρωτότυπος τίτλος:«Σαράντα και…» των Α.Σακελλάριου – Χρ.Γιαννακόπουλου

«Η διαβολεμένη μυλωνού» του Α. Κασόνα

«Η Μαίρη τα λέει όλα», του Δημήτρη Ψαθά

«Δεσποινίς Σούζυ» του Λουί Βερνέιγ

1962 Θίασος Έλσας Βεργή

«Η βεντάλια της Λαίδης Γουίντερμιρ» του Όσκαρ Ουάιλντ

1963-1982 Θίασος Εθνικού θεάτρου

«Το σκυλί του περιβολάρη» του Λόπε δε Βέγα

«Ντόνα Ντιάνα» του Αγκουστίν Μορέτο ι Καβάνια

«Οι δαιμονισμένοι» του Φιοντόρ Ντοστογέφσκι

«Η κωμωδία των παρεξηγήσεων» του Σαίξπηρ

«Το επάγγελμα της κυρίας Γουώρεν» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω

«Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας» του Γρηγόριου Ξενόπουλου

«Ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω

«Ένας ιδανικός σύζυγος» του Όσκαρ Ουάιλντ

«Ο βυσσινόκηπος» του Άντον Τσέχωφ

«Νεφέλαι» του Αριστοφάνη

«Μαρία Στούαρτ» του Σίλλερ

«Τριαντάφυλλο στο στήθος» του Τένεσι Ουίλιαμς

«Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα: Ο γυρισμός» του Ευγένιου Ο’Νηλ

«Ορέστεια: Αγαμέμνων» του Αισχύλου

«Ορέστεια: Χοηφόροι – Ευμενίδες» (1972) του Αισχύλου

«Η πρόβα ή Η τιμωρία του έρωτα» του Ζαν Ανούιγ

«Ιππόλυτος» του Ευρυπίδη

«Ο βασιλιάς Ουμπού» του Αλφρέ Ζαρρύ

«Ο Γλάρος» του Τσέχωφ

«Η μελαχροινή κυρία των σονέτων» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω

«Αγάπης αγώνας άγονος» του Σαίξπηρ

«Δύσκολη ισορροπία» του Έντουαρντ Άλμπι

«Αμφιτρύων» του Πλαύτου

«Βούδας» του Νίκου Καζαντζάκη

«Ένας μήνας στην εξοχή» του Ιβάν Τουργκένιεφ

«Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη

«Ο Ορφέας στον Άδη» του Τένεσι Ουίλιαμς

«Εκκλησιάζουσαι» του Αριστοφάνη

«Η χαρτοπαίχτρα» του Δημήτρη Ψαθά – (Η τελευταία εμφάνισή της στη σκηνή)

Κινηματογράφος

• «Το σταυροδρόμι του πεπρωμένου» (1954) σκηνοθ. Τζιάνι Μπερνούτσιο
• «Μικροί και μεγάλοι εν δράσει» (1963) σκηνοθ. Ορέστη Λάσκου
• «Μια τρελή, τρελή οικογένεια» (1965) σκηνοθ. Ντίνου Δημόπουλου
• «Η γυναίκα μου τρελλάθηκε» (1966) σκην.Δημήτρης Νικολαϊδης
• «Φουσκοθαλασσιές» (1966) σκηνοθ. Ορέστης Λάσκος

Τηλεοπτικό θέατρο

• «Εκκλησιάζουσαι» του Αριστοφάνη (1981) ΕΡΤ στο «Θέατρο της Δευτέρας»
• «Μαμά» του Αντρέ Ρουσίν (1978) ΕΡΤ στο «Θέατρο της Δευτέρας»
• «Το επάγγελμα της κυρίας Γουώρεν» του Τζ. Μπ. Σω (1977) ΕΡΤ. Τηλεοπτική σειρά «Θέατρο της Δευτέρας»
• «Ελληνικά παραμύθια» (1975) παιδική θεατρική σειρά της ΕΙΡΤ
• «Τριαντάφυλλο στο στήθος» του Τένεσι Ουίλιαμς (1975) ΕΙΡΤ. Τηλεοπτική σειρά «Παγκόσμιο θέατρο»
• «Ο Ορφέας στον Άδη: Ο φυγάς» του Τένεσι Ουίλιαμς (1975) ΥΕΝΕΔ. Τηλεοπτική σειρά «Το μεγάλο τηλεοπτικό θέαμα»
• «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη (1972) ΕΙΡΤ. Τηλεοπτική σειρά «Το μεγάλο Θέατρο»

Πηγές – Παραπομπές

• Who’s Who 1979, σελ.53.
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica – τομ. 11ος, σελ. 295.
• Θόδωρος Έξαρχος: “Έλληνες Ηθοποιοί – Αναζητώντας τις ρίζες”, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών
• https://el.wikipedia.org