Εθνικό Θέατρο: Οταν οι Times αποθέωναν τον «Αμλετ» του Μινωτή
- Λιάκα Ζωή
Στις 5 Οκτωβρίου 1961 ο Τζον Κένεντι γευμάτιζε στο Oβάλ Γραφείο με έναν ξεχωριστό συνδαιτυμόνα. Ο αμερικανός πρόεδρος σε αυτό το δείπνο ζητούσε από τον έλληνα σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη να συμμετέχει σε μια ενημέρωση του αμερικανικού κοινού πάνω στο αρχαίο δράμα. Και δεν ήταν καθόλου τυχαία αυτή η συνάντηση, αφού είχαν προηγηθεί οι θριαμβευτικές παραστάσεις στη Νέα Υόρκη, στο Μπέρκλεϊ και σε άλλες πόλεις της Αμερικής.
Βοηθός του τότε ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο οποίος έχει ζωντανή στη μνήμη του την εικόνα να σφίγγουν το χέρι του Δημήτρη Ροντήρη για να τον συγχαρούν ο Αρθουρ Μίλερ, η Μέριλιν Μονρόε και άλλες προσωπικότητες εκείνης της εποχής. Ολα αυτά αρκετά χρόνια αφότου είχε αποχωρήσει από το τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου. Ομως θα έλεγε κανείς ότι και αυτό είναι καρπός της επιτυχημένης πορείας του – και τις δύο περιόδους που ανέλαβε.
Και αυτό αποτυπώνεται με τον πιο έντονο τρόπο στη νέα έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας «Εθνικό Θέατρο – Τα πρώτα χρόνια 1930-1941». Σε αυτόν τον τόμο, που περιλαμβάνει όλες τις παραστάσεις με υλικό και φωτογραφίες από εκείνη την περίοδο, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος «ακτινογραφεί» τις «Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στο αρχαίο δράμα 1931-1941», όπως είναι ο τίτλος του σημειώματός του. Μιλώντας στα «ΝΕΑ» εξηγεί ότι αυτός ήταν ένας από τους ιδρυτικούς ρόλους του Εθνικού Θεάτρου αλλά και «να ενημερώνει το ελληνικό κοινό για τα μεγάλα έργα του παγκοσμίου θεάτρου, να ενισχύει την ελληνική παραγωγή και φυσικά να συντείνει στο να γίνονται γνωστά τα καινούργια ρεύματα. Για παράδειγμα, την εποχή του Δημήτρη Ροντήρη τα καινούργια θεατρικά ονόματα ήταν Λουίτζι Πιραντέλο και Γιουτζίν Ο’ Νιλ – τους ανέβασε.
Η παράσταση του Πιραντέλο “Να ντύσουμε τους γυμνούς” (1936) με την Ελένη Παπαδάκη θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες παραστάσεις του ελληνικού θεάτρου. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης στο Εθνικό Θέατρο ανέβηκε για πρώτη φορά».
Και αυτές ήταν μόνο μερικές από τις επιτυχίες που άρχισαν να πιστώνονται στην καινούργια αυτή θεατρική οντότητα, η οποία κατάφερε να συσπειρώσει και να δώσει μερικές από τις επιτυχίες που αποδείκνυαν με περίτρανο τρόπο την αναγκαιότητά του και δικαίωναν τη δημιουργία του. Οπως λέει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, «για σκεφτείτε ότι το 1937 πήγε με τον “Αμλετ” στο Λονδίνο (Αμλετ ο Αλέξης Μινωτής). Θεωρήθηκε μία από τις σημαντικότερες παραστάσεις την εποχή εκείνη. Οι “Τάιμς” του Λονδίνου σε πλαίσιο στην πρώτη σελίδα συμβούλευαν τους ηθοποιούς να μην παίξουν το Σαββατοκύριακο για να τους δοθεί η ευκαιρία να δουν αυτόν τον σπουδαίο “Αμλετ”!».
Ο Aλέξης Mινωτής – Aμλετ, η Kατίνα Παξινού – Hλέκτρα και αργότερα η Eλένη Παπαδάκη στον ίδιο ρόλο, ο Aιμίλιος Bεάκης – Bασιλιάς Λιρ, ο Mάνος Kατράκης, αυτές είναι μόνος μερικές από τις κορυφαίες στιγμές που απαθανάτισαν ο Τάσος Μελετόπουλος και ο Λέων Φραντζής.
«Aπό τη γέννησή του το Eθνικό Θέατρο κλήθηκε να αποτελέσει έναν επίσημο, συνεκτικό και συμπαγή φορέα σε έναν τόπο που είχε δοκιμαστεί από δραματικές κρίσεις. Tο “αστικό” και μαζί “εθνικό” θέατρο του βενιζελισμού, το “ευρωπαϊκό” θέατρο του Φώτου Πολίτη, το “ελληνικό” θέατρο του Kωστή Mπαστιά και του Δημήτρη Pοντήρη, το “αντιδραστικό” θέατρο για την Aριστερά, το θέατρο που στάθηκε ο “αντίζηλος” της Kοτοπούλη και της Kυβέλης, το θέατρο που ενέπνευσε αποφασιστικά τον νεαρό Kάρολο Kουν και απογοήτευσε τον Σεφέρη “με το επίσημο κακό γούστο του”, θέατρο καλό ή κακό, αναγκαίο ή περιττό, το Eθνικό Θέατρο για την ιστορία του ελληνικού θεάτρου είναι ασφαλώς ένα ορόσημο». Το σημείωμα της Κωνσταντίνας Σταματογιαννάκη συμπυκνώνει τον χρονικό άξονα του Εθνικού Θεάτρου, δίνοντας ταυτόχρονα τη μεγάλη αλλαγή αλλά και την κινητικότητα που έφερε στον πολιτισμό εκείνα τα οξυμένα χρόνια.
Η υπενθύμιση αυτών των λαμπρών στιγμών της πολιτιστικής ζωής του τόπου, όπως εξηγεί ο διευθυντής του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας Διονύσης Καψάλης, είναι ιδιαιτέρως αναγκαία σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς: «Είναι καλό να θυμόμαστε ότι αυτό που σήμερα καμαρώνουμε, το Εθνικό Θέατρο, δημιουργήθηκε σε μια περίεργη χρονική στιγμή για τη χώρα. Βρέθηκαν όμως κάποιοι φωτισμένοι άνθρωποι που αποφάσισαν να φτιάξουν κάτι τολμηρό και πρωτοποριακό, ξεπερνώντας τις όποιες αντιξοότητες. Νομίζω ότι ο τόμος αυτός, εκτός από τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα υπενθυμίζει ότι η δημιουργία και η πρόοδος, αν υπάρξει συντονισμένη και συνειδητή προσπάθεια, μπορεί να υπάρξουν μέσα από οποιεσδήποτε συνθήκες».
Η επόμενη μεγάλη έκδοση από το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο θα είναι ένα είδος αναλυτικού καταλόγου στον οποίο θα παρουσιάζει όλη τη δουλειά που είχε κάνει ο χαράκτης Δημήτρης Γαλάνης, στα βιβλία στα οποία έβαλε την υπογραφή του είτε ως εικαστικός είτε ως επιμελητής.
- Κεντρική φωτογραφία: Αναμνηστική φωτογραφία από τον «Αμλετ» του 1937. Από αριστερά: Αιμίλιος Βεάκης, Μάνος Κατράκης, Μίχης Ιακωβίδης, Δημήτρης Ροντήρης, Αλέξης Μινωτής
- Πηγή: Τα Νέα, 26 Ιανουαρίου 2014
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Ο Σαίξπηρ στο πολεμικό Λονδίνο - 11 Απριλίου, 2024
- Η “Δωδέκατη νύχτα” του Σαίξπηρ - 2 Απριλίου, 2024
- Αν ο Νίκος Χαραλάμπους σκηνοθετούσε τον τηλεφωνικό κατάλογο - 31 Μαρτίου, 2024
- Ο σκηνοθέτης Νίκος Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
- Μνήμη Νίκου Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
