Ζαν Ζιροντού (1882 – 1944)
Το ελληνικό θέατρο γνώρισε για πρώτη φορά τον συγγραφέα της «Τρελής του Σαγιό» το καλοκαίρι του 1937, μ’ ένα από τα πρώτα του έργα, τον «Αμφιτρύωνα 38», που ανέβηκε από τον θίασο της Κατερίνας, την ίδια χρονιά που ο θίασος του Λουί Ζουβέ ανέβαζε στο Παρίσι το καινούργιο έργο του Ζιροντού, την «Ηλέκτρα».
Ο «Αμφιτρύωνας 38» ανέβηκε σε μετάφραση Νικόλαου Ποριώτη, οκτώ χρόνια μετά την πρώτη παράσταση του έργου το Παρίσι [Νοέμβριος 1929] από τον θίασο του Λουί Ζουβέ.
O Ζαν Ζιροντού [Hippolyte Jean Giraudoux, 29 Οκτωβρίου 1882 – 31 Ιανουαρίου 1944] ήταν Γάλλος μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και διπλωμάτης. Θεωρείται από τους σπουδαιότερους Γάλλους δραματουργούς του Μεσοπολέμου. Το έργο του διακρίνεται για την κομψότητα του ύφους και την ποιητική φαντασία. Κυρίαρχο θέμα στα έργα του είναι οι σχέσεις ανδρών-γυναικών ή σε ορισμένες περιπτώσεις ένα απραγματοποίητο ιδανικό.
Με λαμπρές σπουδές, δυο φορές πληγωμένος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής, υπηρέτησε σε διπλωματικές και διοικητικές θέσεις, συγγράφοντας συγχρόνως μυθιστορήματα. Στράφηκε τελικά προς το θέατρο, μετά την γνωριμία του με τον Λουί Ζουβέ, που σκηνοθέτησε και ερμήνευσε τα σπουδαιότερα έργα του.
Όπως και άλλοι δραματουργοί της δεκαετίας 1930-1940, «ξαναέγραψε» τους αρχαίους ελληνικούς μύθους ιδωμένους από μια σύγχρονη οπτική. Αναμείγνυε το τραγικό και το ελαφρύ με ασυνήθιστες εικόνες απαράμιλλης κομψότητας και ποίησης.
- Η ΤΡΕΛΗ ΤΟΥ ΣΑΓΙΟ
Το έργο μιλά για το πρόβλημα της αδίσταχτης εκμετάλλευσης του φυσικού περιβάλλοντος από τους κερδοσκόπους, οι οποίοι εκπροσωπούνται από άπληστους κομπιναδόρους, μεσίτες και χρηματέμπορους και παρουσιάζονται σαν αδηφάγα τρωκτικά που αφήνουν στο πέρασμα τους την καταστροφή και την ερήμωση. Ο άνθρωπος που αναλαμβάνει να τους εξοντώσει είναι μια τρελή γριά των παριζιάνικων δρόμων, η κόμισσα Αυρηλία. Η γραφική τρελή οργανώνει σε ενιαίο μέτωπο όλους τους φτωχούς της συνοικίας της, τους ρακοσυλλέκτες, τους βοθροκαθαριστές, τις ανθοπώλες, τους πλανόδιους τραγουδιστές, τους σαλτιμπάγκους, τους λαντζιέρηδες και τους σερβιτόρους και με τη βοήθεια τους καταφέρνει να ρίξει στους υπονόμους του Παρισιού ολόκληρο το συρφετό των συμφεροντολόγων και να απαλλάξει μια για πάντα την ανθρωπότητα από την παρουσία τους. Το έργο καταγγέλλει τη δολοφονία της ομορφιάς και της αλήθειας από έναν μηχανικό πολιτισμό που εξουδετερώνει ζωτικές πηγές της ανθρώπινης ζωής, όπως είναι το χιούμορ, η αγάπη, το συναίσθημα, η ποίηση της φύσης και η αυθόρμητη απλότητα. Η ‘Τρελή του Σαγιώ’ αναλαμβάνει στο όνομα της ποιητικής παραφροσύνης, την ευθύνη της ‘λογικής’ λύσης για τη δολοφονία της ανθρώπινης ποίησης από τη μηχανική και τεχνοκρατική βαρβαρότητα.
Η πρώτη παράσταση της «Τρελής του Σαγιό» στο ελληνικό θέατρο ήταν τον Ιανουάριο του 1966 στο Εθνικό Θέατρο, σε μετάφραση Ξενοφώντα Λευκοπαρίδη, σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, σκηνικά Βασίλη Βασιλειάδη και κοστούμια Αντώνη Φωκά. Στο ρόλο της Ορελί η Κατίνα Παξινού και του Ρακοσυλλέκτη ο Αλέξης Μινωτής.
Το έργο στην Ελλάδα έχει παιχθεί και με άλλες σπουδαίες πρωταγωνίστριες. Συγκεκριμένα στο Εθνικό ανέβηκε (2003), με την Αντιγόνη Βαλάκου σε σκηνοθεσία του Κοράη Δαμάτη.
Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη έπαιξε επίσης τη ηρωίδα του Ζιρωντού σε σκηνοθεσία του Γιάννη Ιορδανίδη, στον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρο, το 1994.
Το 1981 ήταν η Δέσπω Διαμαντίδου, στην παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος που ερμήνευσε την Ορελί, ή άλλως Τρελή του Σαγιό σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Βουτσινά και σκηνογραφία του Διονύση Φωτόπουλου.
Επιλογή έργων
ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ
- Simon le Pathétique (Σίμων ο Περιπαθής, 1918)
- Suzanne et le Pacifique (Η Σουζάνα και ο Ειρηνικός, 1921)
- Siegfried et le Limousin (Ο Ζήγκφρηντ και ο Λιμουζέν, 1922)
- Aventures de Jérôme Bardini (Περιπέτειες του Ζερόμ Μπαρντινί, 1930)
- Combat avec l’ange (Πάλη με τον άγγελο, 1934)
ΘΕΑΤΡΙΚΑ
- Siegfried (Ζίγκφριντ, 1928)
- Amphitryon 38 (Αμφιτρύων 38, 1929)
- Judith (Ιουδήθ, 1931)
- Intermezzo (Ιντερμέτζο, 1933)
- Tessa, la nymphe au cœur fidèle (Τέσσα, η νύμφη με την πιστή καρδιά, 1934)
- La guerre de Troie n’aura pas lieu (Ο πόλεμος της Τροίας δεν θα γίνει, 1935)
- Supplément au voyage de Cook (Συμπλήρωμα στο ταξίδι του Κουκ, 1935)
- L’Impromptu de Paris (Το αυτοσχέδιο του Παρισιού, 1937)
- Électre (Ηλέκτρα, 1937)
- Cantique des cantiques (Άσμα ασμάτων, 1938)
- Ondine (Οντίν, 1939)
- L’Apollon de Bellac (Ο Απόλλων του Μπελλάκ, 1942)
- Sodome et Gomorrhe (Σόδομα και Γόμορρα, 1943)
- La Folle de Chaillot (Η τρελή του Σαγιό, 1945)
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
- Περιπέτειες του Ζερόμ Μπαρντινί : Αλίκη Βρανά («Άγκυρα»)
- Ο Απόλλων του Μπελλάκ : Τάκης Σωτήρχος ως Η μεγάλη εφεύρεση, «Γκόνη» 1966
- Τέσσα : Οδυσσέας Ελύτης ως Νεράιδα – Ονειρόδραμα σε τρεις πράξεις (Σχολή Μωραΐτη, 1973)
- Ο πόλεμος της Τροίας δεν θα γίνει : («Δωδώνη»)
Louis Jouvet and Marguerite Moreno in ‘ La Folle de Chaillot ‘ of Jean Giraudoux.
Κατίνα Παξινού (Ωρελί), Βέρα Ζαβιτσιάνου (Ίρμα), Φωτεινή Μανέτα (Ανθοπώλις).
Νικηφόρος Ξαφάς;, Εβίτα Ζημάλη, Αντιγόνη Βαλάκου (Η Τρελή του Σαγιώ), Κώστας Τζανοκωστάκης.
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Ο Σαίξπηρ στο πολεμικό Λονδίνο - 11 Απριλίου, 2024
- Η “Δωδέκατη νύχτα” του Σαίξπηρ - 2 Απριλίου, 2024
- Αν ο Νίκος Χαραλάμπους σκηνοθετούσε τον τηλεφωνικό κατάλογο - 31 Μαρτίου, 2024
- Ο σκηνοθέτης Νίκος Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
- Μνήμη Νίκου Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
