Άγγελος Τερζάκης: Ο καλλιτέχνης και ο άνθρωπος
- ΑΛΕΞΗΣ ΜΙΝΩΤΗΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΓΕΛΟ ΤΕΡΖΑΚΗ έχω ένα σταθερό θαυμασμό κι ένα δοκιμασμένο αίσθημα αγάπης. Γιατί μου δόθηκε η ευκαιρία να τον γνωρίσω και σαν άνθρωπο και σαν συγγραφέα από πολύ παλιά, για πάρα πολλά χρόνια στο “Εθνικό Θέατρο”, όπου υπηρετούσαμε και οι δυο. Έπαιξα δυο από τα πιο κύρια θεατρικά έργα που έχει γράψει. Από τις πιο ισχυρές εμπειρίες μου επί σκηνής υπήρξε το ζωντάνεμα του “Αυτοκράτορα Μιχαήλ, που όπως και τώρα πιστεύω είναι το καλύτερο και υψηλότερο νεοελληνικό έργο. Δεν μεταχειρίζομαι τον όρο σαιξπηρικό γιατί έχει γίνει οικτρή κατάχρησή του και όταν ακόμα είναι τέλεια άσχετος με το έργο που κρίνεται.. Αλλά η δομή του “Αυτοκράτορα Μιχαήλ”, η ακεραιότητα του ρόλου, η τελειότητα της μορφής, δεν συναντιούνται σχεδόν ποτέ στο νεοελληνικό τρόπο γραφής ιστορικών θεμάτων. Έχω πάντα το αίσθημα ότι ο ρόλος του “Αυτοκράτορα Μιχαήλ” του Άγγελου Τερζάκη, ήταν ένας από τους σαιξπηρικούς ρόλους που έχω παίξει.
Δεν είναι τώρα ώρα για αβρότητες, τώρα που τραβάει πια η πορεία μας προς το τέλος. Είναι όμως χρέος και νοσταλγία ψυχής να θυμάται κανείς και να ξαναφέρνει στη μνήμη των άλλων έργων που θεμελιώνουν την καλλιτεχνική στάθμη του καιρού μας στον τόπο μας.
Το δεύτερο έργο που έπαιξα μαζί με την αγαπημένη μου γυναίκα Κατίνα την Παξινού, ήταν “Ο Σταυρός και το Σπαθί”, ιστορικό κι αυτό, από τα δώματα των αιματηρών βυζαντινών παλατιών. Δεν ήταν λιγότερο δυνατό έργο από το πρώτο, αλλά ήταν λιγότερο εξομολογητικό. Νομίζω ότι ο “Αυτοκράτορας Μιχαήλ” ήταν μια θερμή εξομολόγηση του ίδιου του συγγραφέα σε μια ηλικία που αγωνιούσε να διατυπώσει το ιδανικό του και την ίδια του τη φύση.
Ο Άγγελος Τερζάκης, πολυσχιδές τάλαντο, εξαίσιος πεζογράφος και θαυμαστός δοκιμιογράφος, πνευματικά πλήρης Έλληνας κι Ευρωπαίος στοχαστής. Τα καθημερινά του δοκίμια στο δημοσιογραφικό χώρο επηρέασαν, καλλιέργησαν και διαμόρφωσαν χιλιάδες συνειδήσεις ανθρώπων κάθε ηλικίας και κυρίως της νεολαίας που είχε πραγματικά έφεση στα πνευματικά ή καλλιτεχνικά θέματα. Άλλοι πιο ικανοί από μένα μπορούν βέβαια να γράψουν ή μάλλον να περιγράψουν όλο το φάσμα των ικανοτήτων του ως στοχαστή και ως καλλιτέχνη. Εμένα ο θαυμασμός μου δεν περιορίζεται σ΄ αυτό,, αλλά προεκτείνεται κυρίως στον άνθρωπο που μ’ αυτόν ζήσαμε μαζί επί τόσα χρόνια ως συνεργάτες στο Εθνικό Θέατρο”.
Το ήθος, η αξιοπρέπεια, ο ανώτερος τόνος και η καλοσύνη χαρακτηρίζουν πάντα τις σχέσεις του με όλους μας γενικά και ιδιαίτερα με όσους είχαν κοπιάσει για ν’ αναδείξουν τα θεατρικά του έργα. Υπήρξε πάντα ένας πυρήνας εξευγενισμού, λες και η παρουσία του στο Θέατρο ήταν ευεργετικά εποικοδομητική στη συμπεριφορά που αφορούσε τις ανθρώπινες και καλλιτεχνικές σχέσεις όσων τον πλησίαζαν. Ως Διευθυντής του Δραματολογίου πρόσφερε τεράστια εργασία διαρθρώσεως της πορείας του θεάτρου, από τους μεγάλους κλασικούς συγγραφείς ώς τους πιο σημερινούς μοντέρνους με συνέπεια, λογική διάταξη και ενημέρωση των καλλιτεχνών και του κοινού για την παγκόσμια πνευματική θέση του θεάτρου στην ανθρώπινη σκέψη και αγωγή. Η αποχώρησή του από το θέατρο άφησε ένα μεγάλο κενό.
Φίλος εγκάρδιος και με αίσθημα θερμής αμοιβαιότητας δεν ξεχνούσε ποτές τις κρίσιμες ώρες των φίλων και συνεργατών του να παρουσιαστεί σαν δίκαιος κριτής και τρυφερός συμπαραστάτης. Ο επικήδειος λόγος που διάβασε μπροστά στη σορό της Κατίνας Παξινού τη μέρα της κηδείας της μένει στην καρδιά μου σαν ένα θερμό αγκάλιασμα μιας ανδρείας και τρυφερής ψυχής. Όσα έγραψε για το βιβλίο μου “Εμπειρική θεατρική Παιδεία” με τον τίτλο “Η εμπειρία της φωτιάς”, δικαιώνουν κατά ένα τρόπο τους μόχθους μου για αυτοκαλλιέργεια και ανάβαση προς το πνεύμα, που τους παρακολούθησε μέρα με τη μέρα επί ένα τέταρτο αιώνα.
Στη δραματική Σχολή του “Εθνικού Θεάτρου” δίδαξε όσους ήταν τυχεροί να παρακολουθήσουν τα μαθήματά του εκείνα τα χρόνια και η επιρροή του είναι η μόνη που κάνει να ξεχωρίζουν τους πνευματικούς νέους στο θέατρο από τους αριβίστες της επιτυχίας. Είναι και τώρα ακόμα ένας μεγάλος ηθικός και αισθητικός δάσκαλος και σε όποια περιοχή κι αν σταθεί να βοηθήσει με την εντιμότητά του, την πνευματική του ανωτερότητα και τη μέγιστη μετριοφροσύνη του. Εγώ τον Άγγελο Τερζάκη τον αγαπώ με βαθιά επίγνωση της αξίας του. Είναι ένας μοναδικός Έλληνας. Ο Θεός να τον έχει καλά.
________________________________________
- Προσφορά στον Άγγελο Τερζάκη για τα εβδομηντάχρονά του. Τετράδια “Ευθύνης” 4, 1977
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Κυκλοφορεί σε μετάφραση του Καθηγητή Βάιου Λιαπή το βιβλίο «Το Αρχαίο Θέατρο μέσα από τις Πηγές» - 14 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (3) - 11 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (2) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (1) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- Θέατρο του λαού: Ο Καραγκιόζης, η ιστορία του, η σημασία του - 27 Απριλίου, 2024
