Ιφιγένεια στη Χώρα του Πένθους
Μια παραβολή για την κοινωνία της πανδημίας από το Ελληνογερμανικό Θέατρο Κολωνίας του Κ. Παπακωστόπουλου, βασισμένη στην τραγωδία του Ευριπίδη “Ιφιγένεια εν Ταύροις”.
Δυο κουκουλοφόροι σακάτηδες σέρνονται σχεδόν στον γιαλό, σπρώχνοντας με τα χέρια το σαραβαλιασμένο αμαξίδιό τους, προσπαθούν να φτάσουν στα τείχη της μεγάλης πολιτείας, ναυαγοί στην Ταυρίδα, θυμίζοντας ηθελημένα ή αδόκητα τους Ζητιάνους του Φλαμανδού ζωγράφου Πήτερ Μπρύχελ του Πρεσβύτερου. Είναι ο Ορέστης (Αντώνης Μιχαλόπουλος) και ο Πυλάδης (Ανίκα Βαϊτερσχάγκεν) στη σκηνή του θεάτρου Urania στην Κολωνία, όπου αυτές τις μέρες είχε πρεμιέρα με πραγματικό κοινό, όπως τον παλιό καλό καιρό προ της μεγάλης πανδημίας, το έργο του σκηνοθέτη Κώστα Παπακωστόπουλου Ιφιγένεια στη Χώρα του Πένθους, βασισμένο στον κατά Ευριπίδη μύθο της Ιφιγένειας εν Ταύροις.
Ο Ορέστης και η ΙφιγένειαΤο σχέδιο για απόδραση
Κι αφού λέμε ότι οι αρχαίοι μύθοι είναι αιώνιοι και πανανθρώπινοι, σίγουρα κάτι θα έχουν να μας πουν και σήμερα. Στην εκδοχή Παπακωστόπουλου η Ταυρίδα πλήττεται από μεγάλο λοιμό και η πολιτεία έχει λάβει αυστηρά μέτρα για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας: αποστάσεις, υγιεινή, μάσκες. Τα μεγάφωνα βομβαρδίζουν στην παραλία κιόλας τους νεοφερμένους με τις οδηγίες για την ορθή συμπεριφορά. Η μόνη διαφορά με το σήμερα: τα ήθη επέτρεπαν τότε χωρίς ενδοιασμούς και πιο ριζικά μέτρα, αρκεί να εξυπηρετούσαν το ορθόν. Στη «Χώρα του Πένθους» λοιπόν κάθε τόσο γέροντες, ανοσοκατεσταλμένοι και ξένοι πρόσφυγες θυσιάζονται στην Αρτέμιδα για να εξευμενιστεί η θεά και να σώσει το έθνος. Αυτή η μοίρα περιμένει και τους πρόσφυγες από την Ελλάδα Ορέστη και Πυλάδη.
Οι ανθρωποθυσίες γίνονται στον βωμό-κρεματόριο της θεάς και το νυστέρι κρατά, ποια άλλη, η Ιφιγένεια (Στέλλα Βεϊνόγλου). Η Άρτεμις την προστάτευσε στην Αυλίδα από τον θάνατο, τη φυγάδευσε στην Ταυρίδα, δώρον άδωρον, και την έκανε ιέρειά της. Και όμως. Η αυστηρή θεά και η άτεγκτη εξουσία δεν έχουν καμιά δύναμη μπροστά στην ανθρώπινη βούληση. Τα αδέρφια Ιφιγένεια και Ορέστης θα θυμηθούν το κοινό παρελθόν τους μέσα από τυχαίες στιχομυθίες και θα ακολουθήσει η υπέροχη σκηνή της αναγνώρισης. Η ιέρεια και ο πρόσφυγας ξαναγίνονται επί σκηνής παιδιά, χοροπηδάνε και γελάνε, όπως έπαιζαν όταν ήταν μικρά στο σπίτι τους στην Ελλάδα. Το καταπέτασμα του ναού σκίζεται και οι ήρωες συλλαμβάνουν το σχέδιο να δραπετεύσουν από την καταθλιπτική αυτή χώρα με τους αδυσώπητους καταναγκασμούς της.
Η βούληση για ελευθερία
Εδώ και τριάντα χρόνια το Ελληνογερμανικό Θέατρο έχει γίνει μόνιμη ψηφίδα στην πολιτιστική ζωή της Κολωνίας. Ο σκηνοθέτης Κώστας Παπακωστόπουλος, αφού θήτευσε πρώτα σε Γερμανούς δασκάλους, προτίμησε να υπηρετήσει μια πιο προσωπική ελληνογερμανική διάσταση στο θέατρο. Με παραστάσεις στηριγμένες στον καμβά του αρχαίου μύθου και της αρχαίας τραγωδίας, αλλά και με νεοελληνικά έργα κάθε τόσο, ακόμα και με μεταφορές κινηματογραφικών ταινιών στη θεατρική σκηνή. Χρόνια στην πέτρα της υπομονής ο Παπακωστόπουλος κατάφερε να χρηματοδοτήσει το θέατρό του, να μην το εγκλωβίσει στην ψυχαγωγία της ομογένειας, να αποκτήσει το σταθερό κοινό του και την αναγνώριση των συναδέλφων. Άθλος αυτό το τελευταίο σε έναν πολιτιστικό χώρο όπου περισσεύει η υπεροψία και η ανάποδη όψη της, η ανοχή και μόνο του άλλου.
Αρμενίζοντας προς την ελευθερίαΣτην Ιφιγένεια με ελάχιστους ηθοποιούς και ευέλικτα μέσα ο σκηνοθέτης καταστρώνει τη δική του παραβολή, την καφκική ατμόσφαιρα της νοσοκόμας πολιτείας και τη διαφυγή των ηρώων από το φαινομενικό αδιέξοδο. Η παράσταση τελειώνει με την προβολή ενός βίντεο. Η Ιφιγένεια και ο Ορέστης απομακρύνονται από την όχθη της Ταυρίδας, ξαπλωμένοι αγκαλιαστά μέσα σ’ ένα ακάτιο, αδιάφορο αν τους πηγαίνει στη μακρινή Ελλάδα ή μόνο στην απέναντι όχθη του Ρήνου. Σημασία έχει ότι κατάφεραν να σπάσουν τα δεσμά του φόβου. Τα μεγάφωνα τούς έχουν ήδη επικηρύξει, οι αρχές ζητούν την κεφαλή τους επί πίνακι. Αλλά καθώς το ακάτιο αρμενίζει η κάμερα γυρίζει πίσω και μας δείχνει ένα ξέφωτο μέσα στη βλάστηση της όχθης. Εκεί περιμένουμε να δούμε τον εξαγριωμένο όχλο της Ταυρίδας καθώς κυνηγά βωμολοχώντας τους εγωιστές που παρέβησαν τα θέσφατα της θεάς. Και να που το ξέφωτο παραμένει ήσυχο και ειδυλλιακό. Ούτε ψυχή στην όχθη. Κανένα φόβητρο, κανένα σκιάχτρο δεν μπορεί να νικήσει τη βούληση για ελευθερία.
- Σπύρος Μοσκόβου
- Πηγή: Deutsche Welle
- Κεντρική φωτογραφία: Ο Ορέστης κι ο Πυλάδης μπροστά στα τείχη της Ταυρίδας
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Ο Σαίξπηρ στο πολεμικό Λονδίνο - 11 Απριλίου, 2024
- Η “Δωδέκατη νύχτα” του Σαίξπηρ - 2 Απριλίου, 2024
- Αν ο Νίκος Χαραλάμπους σκηνοθετούσε τον τηλεφωνικό κατάλογο - 31 Μαρτίου, 2024
- Ο σκηνοθέτης Νίκος Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
- Μνήμη Νίκου Χαραλάμπους - 31 Μαρτίου, 2024
