Κλάους Πάιμαν: άλλος ένας παράλογος πόλεμος στην Ευρώπη
O Κλάους Πάιμαν θεωρείται ο ‘πάπας’ του γερμανικού θεάτρου. Ο 85χρονος σκηνοθέτης με αφορμή την παράστασή του «Ο βασιλιάς πεθαίνει» παραχώρησε συνέντευξη στην Deutsche Welle.
Ο Κλάους Πάιμαν θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Γερμανούς σκηνοθέτες. Οι επιλογές των έργων του τον έχουν φέρει συχνά αντιμέτωπο με το πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο. Υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής μέχρι το 2017 του περίφημου Berliner Ensemble ενώ από το 1986 μέχρι το 1999 διηύθυνε το επίσης σπουδαίο Burgtheather της Βιέννης. Με αφορμή τη συμμετοχή του στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου στη ρουμανική πόλη Σιμπίου παραχώρησε συνέντευξη στην Deutsche Welle. Στην ερώτηση τι τον εντυπωσίασε περισσότερο στη δεκαήμερη παραμονή του, έκανε λόγο για μια ουσιαστική συνάντηση των ανθρώπων του θεάτρου και του κοινού στη μικρή ρουμανική πόλη. Η παράστασή του άλλωστε «Ο βασιλιάς πεθαίνει» είναι έργο του Ευγένιου Ιονέσκο, ενός Ρουμάνου συγγράφεα, για τον οποίο οι συμπατριώτες του έχουν κάθε λόγο να είναι περήφανοι, όπως λέει. Το γεγονός ότι το φεστιβάλ διεξήχθη σε μια περιοχή που δεν απέχει και πολύ από τις εστίες πολέμου και εκεί που πέφτουν βόμβες, προσδίδει μια ιδιαίτερη ένταση, τονίζει. Ορισμένα απόσπασματα από τη συνέντευξη:
- Πόσο επίκαιρος είναι σήμερα ο Ιονέσκο;
Ο Κλάους Πάιμαν στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου στο Σιμπίου
Στο Burgtheater, όπου ήμουν σκηνοθέτης για 13 χρόνια, ανέβασα το τελευταίο σημαντικό έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ, την “Πλατεία Ηρώων”, το οποίο ουσιαστικά οδήγησε σε μια ορισμένη αλλαγή σε ολόκληρη την Αυστρία ή το έργο «Βρίζοντας το κοινό» του Πέτερ Χάντκεπου πρωτοπαρουσίασα. Είδα ότι το θέατρο μπορεί να έχει κάποια επιρροή. Όταν επρόκειτο για τον Κλάιστ, τον Μπύχνερ, τον Μπρεχτ, τον Πέτερ Τουρίνι, τη Γέλινεκ, ήμουν πάντα πεπεισμένος για το πολιτικό θέατρο. Τώρα, στα 85 μου, βλέπω τα πράγματα διαφορετικά. Κοιτάζοντας πίσω, νομίζω ότι ήταν μια ψευδαίσθηση, ένα όνειρο, ότι το θέατρο μπορούσε να επηρεάσει την πολιτική πραγματικότητα, να διαπαιδαγωγήσει ανθρώπους, όπως ισχυρίστηκαν κάποτε ο Σίλερ και ο Λέσινγκ, οι μεγάλοι Γερμανοί κλασικοί. Βλέπω ότι όλες οι προσπάθειές μας απέτυχαν, δεν είχαν αποτέλεσμα. Τώρα μαίνεται άλλος ένας πόλεμος στο μέσον της Ευρώπης, σε μια εποχή που δεν πιστεύαμε ότι ήταν δυνατό. Η πεποίθηση ότι το θέατρο μπορεί ουσιαστικά να αλλάξει την πορεία του κόσμου, με την έννοια του Μπρεχτ, μου δημιούργησε ένα μεγάλο ερωτηματικό.
Μερικές φορές σκέφτομαι, και εδώ ακολουθώ τον Ιονέσκο, ότι αυτό που συμβαίνει είναι τόσο παράλογο και αδιανόητο – έζησα τον πόλεμο του Χίτλερ ως μικρό παιδί – και τώρα συμβαίνει ξανά στο μέσον της Ευρώπης. Οπλιζόμαστε σαν αστακοί. Δεν έχουμε λεφτά για τους πρόσφυγες, δεν έχουμε λεφτά για τους μετανάστες, δεν βοηθάμε τους πρόσφυγες από την Αφρική που προσπαθούν να ξεφύγουν από την πείνα, αλλά ξαφνικά έχουμε δισεκατομμύρια για να χρηματοδοτήσουμε αυτόν τον πόλεμο. Ξαφνικά τα χρήματα είναι εδώ.
- Έχει αλλάξει τόσο πολύ η άποψή σας με τα χρόνια στα μεγάλα θέατρα;
“Ο πρίγκιπας του Χόμπουργκ’ του Κλάιστ στο Berliner Ensemble, 09.02.2017
Όσο μεγαλώνεις τόσο καταλαβαίνεις τον παραλογισμό της πραγματικότητας. Αυτός ο βασιλιάς στο έργο του Ιονέσκο πιστεύει στην επιβίωση μέχρι το τέλος, όπως πιθανώς όλοι ελπίζουμε. Στα 85 τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Δεν αποφεύγω πια τον θάνατο. Ξέρω ότι θα έρθει, οι αδυναμίες είναι ορατές, η μνήμη εξασθενεί, δεν τρέχω πλέον 2 χλμ κάθε πρωί, αλλά μπορώ ακόμα να σκηνοθετώ, εξακολουθώ να απολαμβάνω τη δουλειά μου. Στα 85 αναρωτιέσαι: είναι η τελευταία παραγωγή που θα κάνεις τώρα ή η προτελευταία; Ποιός ξέρει; Δεν θα έπαιζα ποτέ Ιονέσκο πριν από 50 χρόνια, θα έλεγα: όχι, πρέπει να πάρουμε τα πράγματα στα σοβαρά, γιατί ήμουν πολύ Γερμανός. Είναι εκπληκτικό, έτσι αλλάζει η άποψη.
- Το θέατρο όμως μπορεί να θέτει ερωτήσεις;
Ακριβώς. Πιστεύουμε στη μεταμόρφωση μέσω της θεατρικής τέχνης ή της ζωγραφικής, μέσω της μουσικής. Τι καλύτερο από τη μουσική; Δεν ανησυχώ για το θέατρο. Απλώς το σύστημα της χρηματοδοτούμενης ανοχής μπορεί να καταρρεύσει, όταν κοντόφθαλμοι πολιτικοί νομίζουν ότι ξέρουν καλύτερα. Αλλά δεν φταίνε μόνο οι άλλοι, φταίμε και εμείς. Τα χρήματα πλέον παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο. Οι νέοι σκηνοθέτες πιστεύουν ότι είναι καλύτεροι από τον Κλάιστ, καλύτεροι από τον Μολιέρο. Δεν το ήθελα ποτέ αυτό. Σαν να ήμουν ένας καλός μαέστρος πάντα προσπαθούσα να ανακαλύψω κάτι εντελώς νέο σε μια όπερα του Μότσαρτ χωρίς να ακυρώσω την ίδια την όπερα του Μότσαρτ. Αυτό ακούγεται πολύ συντηρητικό. Για μένα όμως το κείμενο ήταν πάντα στο επίκεντρο. Οι σκηνοθέτες είναι οι διευθυντές ορχήστρας.
Μεντάνα Βάιντεντ
Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου
Πηγή: www.dw.com
The following two tabs change content below.
Latest posts by dromena (see all)
- Κυκλοφορεί σε μετάφραση του Καθηγητή Βάιου Λιαπή το βιβλίο «Το Αρχαίο Θέατρο μέσα από τις Πηγές» - 14 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (3) - 11 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (2) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΣ : Η Αυλή των Θαυμάτων (1) - 10 Νοεμβρίου, 2024
- Θέατρο του λαού: Ο Καραγκιόζης, η ιστορία του, η σημασία του - 27 Απριλίου, 2024
